როგორ აღმოჩნდა სომეხი გოგონა აჭარის მთიანეთში, ანუ ტრაგიკული დასაწყისის ბედნიერი დასასრული
oTar cinariZe 599 85 21 14 –
meore msoflio omma mraval adamians auria cxovreba, somex gogona varTanuSsac namdvili tragedia gadaxda Tavs. Svidi wlis gogona marto darCa am samyaroSi. baTumis quCaSi, sruliad umweo, ipova igi, erTma gorelma (Suaxevis raioni) kacma da erTxans Tavad daiyena mosamsaxured patara gogona, Semdeg ki erT SeZlebul ojaxs mihyida. axali `mepatrone~ bevrad ukeTesad eqceoda, vidre pirveli. man varTanuSi zRvispira sofel orTabaTumidan maSindeli xulos raionis axlad daarsebul sofelSi axloblebTan wamoiyvana. mkvircxl, xelmarjve da dauzarel gogonas mTielma Wabukebmac daadges Tvali, magram yvelas lomanaurelma tyviar futkaraZem daaswro. gogonas xelis mTxovneli `patronis~ axlobelic gamodga da ase aRmoCnda somexi gogona mareTis xeobis mSvenier sofel lomanaurSi.
simSvidesa da moferebas daxarbebul gogonas masze asakiT ufrosi qmari mzrunvelobas ar aklebda. varTanuSic ormagad ufasebda siTbos. drois mokle monakveTSi man mezoblebis pativiscemac daimsaxura, Tumca gaWirvebuli kacis ar iyos, romelsac qva aRmarTSic daeweva, mraval gansacdelgamovlil gogonas aqac tragedia eloda – meuRles ukurnebeli seni Seeyara. daavadebul qmars mzrunvelobas ar aklebda, magram sikvdilma mainc waarTva, Semdeg Svilic gardaecvala.
ojaxs, sofels mainc ver Seelia. mindorSi, saTibSi lomanaurelebTan erTad muSaobda, arc pirveli siyvarulis mamulsa da saxl-kars aklebda xels.
mTeli sofeli gverdiT daudga upatronod darCenil qvrivs. mis wil sakolmeurneo saqmeebsac naduri wesiT asrulebdnen. varTanuSs mxsnelad moevlina lomanauris maSindeli Tavkaci, profesorebis – SuSanas, jemalis, cnobili eqimebis oTarisa da nodaris mama xusein futkaraZe.
– batoni xuseini marto Cemi misamarTiT ar iCenda gulisxmierebas. igi sxvebsac ar aklebda mzrunvelobas. karapetelma ali zoiZem coloba rom mTxova, rCeva mas vkiTxe. moiwona. isic miTxra, upatronod yofna ras gargebs, unda gaTxovde, dedoba yoveli qalis valiao, – ixsenebs varTanuSi. igi ar iviwyebs binal, Sirin, axmed futkaraZeebis amagsac.
TiTqmis 70 welia gasuli im droidan, rac ali zoiZe karapetidan lomanaurSi gadmovida. keraze male pirveli axali sicocxlec gaCnda. Mezoblebic iziarebdnen maT sixaruls, lukmas uyofdnen axal ojaxs da col-qmarma male SeZlo fexze dadgoma. 11 Svili gauzardes qveyanas.
– yoveli Svilis dabadebisas, Cemi tragikuli cxovrebis suraTebi maxsendeboda. dRemde ar vici, vin iyvnen Cemi mSoblebi, vin arian axloblebi, sad davibade, ra garemoebam aiZulaT, rom sulierad da fizikurad janmrTeli gogona mimatoves. nu momTxovT, imis gvar-saxeli gavTqva, vinc miyida. mZime, autanel mdgomareobaSi vyavdi. skolaSic ki ar Semiyvana, rom Tanatolebis msgavsad wera-kiTxva meswavla. pirutyvis mwyemsva, saojaxo saqmeebi, SeSis Cexvac ki me mevaleboda, – gviTxra varTanuSma da cremli ver Seikava.
90 wels mitanebuli varTanuSi saTuTad inaxavs yvela Svilis dabadebis mowmobasa da „gmiri dedis“ diploms. gvTxova, isic dagvewera, rom 70 welia, am sofelSi cxovrobs, yvela varTanuS bebiasa da `baTumuras~ eZaxis. erTxelac aravis dascdenia, rom erovnebiT somexia da mSoblebis vinaobac ar icis. am yvelafers soflis Rirsebad, lomanaurelebis Tanadgomad miiCnevs da didad emadliereba.
pirveli Svilis Semdeg kidev erTi dakarga. 5 vaJi da 5 qaliSvili hyavs da dRes misi da alis STamomavloba ukve 60-s iTvlis. SvilTaSvilebsac moeswro. weliwadi ise ar Caivlis, rom ori an samiT ar gaizardos ojaxis wevrTa ricxvi. ori Svili ucxoeTSi cxovrobs. ufalma tkbili sibere arguna. Svili grigoli, rZali dodo abaSiZe mzrunvelobas ar akleben. maWaxlis xeobis sofel cxemlnaraSi dabadebuli gogona saojaxo saqmeebs kargad uZRveba. adre memTeuradac dadioda. boselSi pirutyvi ar akliaT, ezoSi – qaTami da indauri. mTeli sofeli aqebs dodos xeliT moyvanil bostneulsa da baRCeuls. erTxel dodos axlobeli, cnobili eTnografi da mecnieri roin malaymaZe wveviaT. gogra rom daagemovna, uTqvams, mgavsi jer ar gamisinjavso. varTanuSs Tavis droze wigni da skola enatreboda, axla ki mis SviliSvils saxlSi avtomanqana akiTxavs goginauris skolaSi wasayvanad.
wlebs Tavisi gaaqvs. 90 wels mitanebuli varTanuSi axla mxolod samzareuloSi fusfusebs. sofelSi kargi mzareulis saxeli aqvs. rZalsac aWaruli kerZebis momzadebas aswavlis. xumrobiT somxuri tolma rom vuxseneT, RimiliT gvipasuxa:
– vin maswavlida somxuri kerZebis mozadebas, aWara, saqarTveloa Cemi saficari, ase iyo da ase iqneba, vidre wuTisoflidan wavial. axlac Rumelze Semodgmul kardalaSi `leCeri~ TuxTuxebs. misi momzadebis saukeTeso recepti maqvs. rZalsac kargi xeli aqvs. gazafxulze baRCa-baRSi gasvlasac veravin aswrebs, Semodgomaze – mosavlis droulad dabinavebas. grigoli ojaxis burjia. SeSa-kvars, pirutyvisTvis saWiro uxeS sakvebs droze moimaragebs, sazamTrod puris fqvilsa da Saqars, navTs, sxva pirveladi moTxovnis saqonels Tovlis dadebamde iyidis xolme. mezoblebSic da soflis gareTac kargi avtoriteti aqvs. xSirad veubnebi, mamaSenis asli xar-meTqi. mixaria, rom dodsTan erTad Svilebs, Cemi alis msgavsad, karg qarTvelebad zrdis.
varTanuSi xaliss ar kargavs. kargad icis mSobliurad qceuli lomanauris istoria. didi siamovnebiT mogviTxrobs, rom aqauri SoTa futkaraZe pirveli Suaxeveli iyo, romelmac wina saukunis 60-ian wlebSi, biologiur mecnierebaTa kandidatis xarisxis mosapoveblad, sakandidato disertacia daicva. axla sofelSi ramdenime mecnieria. saamayod qalbaton SuSana futkaraZis warmatebebic sakmarisia. lomanaurelebma soflis SemosasvlelSi xsovnis memoriali gaakeTes. varTanuSi aq avla-Camovlisas cremls ver ikavebs, stendidan xom maTi saxeebi cocxldeba, romlebmac mis cxovrebaSi samudamod daimkvidres adgili da wuTisofeli naadrevad datoves.
varTanuSi Suaxevis raionis Sinagan saqmeTa ganyofilebis yofil ufros raJden futkaraZes madlobas uxdis araerTi daxmarebisTvis.
– wina saukunis 50-iani wlebisa da axlandel lomanaurs erTmaneTs rom vadareb, siamayis grZnoba mipyrobs. sofelSi moasfaltebuli gza Sevida. yvela obieqti, maT Soris skolac, romelic axal SenobaSia, gamarTulad muSaobs, – ambobs igi. asakSi Sesuls, wneva Tavs rom Seaxsenebs, eqTani daZaxebisTanave masTan Cndeba. erT ambavze stkiva guli – siduxWiris, sirTuleebis dros misi Taobis adamianebs sofeli ar miutovebiaT, axla ki gamoketili saxli da upatronod mitovebuli ezo momravlda. grigolsa da dodos Txovs, misi da alis naamagari upatronod ar miatovon.
miuxedavad cxovrebaSi gancdili didi tkivilebisa, varTanuSi mudam TavSekavebuli da kmayofilia, drosa da garemoebebs fexs uwyobs, ar iviwyebs Suaxevis municipalitetis mer omar takiZis, Suaxevis sakrebulos maJoritar deputat emzar abaSiZis yuradRebasac, romlebic dedisa da qalTa kvireulis dReebSi ojaxSi misulan da dResaswaulebi miulociaT. bavSviviT uxaria, rom mis ganvlil gzas afaseben. mofereba sicocxles uxangrZlivebs. saRamos mze gorebs rom miefareba, Tvali WiSkrisken gaurbis. Stumars elodeba, romelic ojaxs arc aklia.
– Citi sadac budes gaikeTebs, im teritorias mSobliurad miiCnevs. somxuri adaT-wesebiT erTi dRec ar micxovria. meamayeba, rom zoiZis gvars vatareb. meamayeba, rom 90-wliani cxovrebis gzaze gverdiT qarTvelebi medgnen. maT Cemi autaneli, mware bavSvoba damaviwyes. mec xom SemeZlo, Tundac qarTul skolaSi meswavla. . . Tqveni gazeTiT yvelas minda movuwodo, gviyvardes erTmaneTi, Wiric da lxinic gaviziaroT, Cems lomanaurelebs ki madlobas vetyvi, qarTuli sityva, qarTveloba rom Semayvares. RvTis SewevniT, darCenil wlebsac maT garemocvaSi, mSvidobiT da siyvaruliT gavatareb, – gviTxra damSvidobebisas xandazmulma qalbatonma.

