თურქეთი და საქართველო – მდგრადი პარტნიორობა და სოლიდარობა ომის, გადატრიალების მცდელობის და პანდემიის დროს
kovid-19-is pandemia da misgan gamowveuli globaluri sagangebo garemoebebi garkveuli TvalsazrisiT gamZleobis testi aRmoCnda mTavrobebisa da erebisaTvis.
solidarobas, keTilmezoblur urTierTobas da partniorobas meti mniSvneloba mieniWa, vidre sityvebs diplomatebis gamosvlisas.
marTlac, am pandemiurma, socialur-ekonomikurma garemoebebma saerTaSoriso da transsasazRvro TanamSromlobac gamocdis winaSe daayena. TurqeTi da saqarTvelo erTgulni darCnen erTmaneTis mimarT pasuxismgeblobisa ara mxolod ormxriv urTierTobebSi, aramed rogorc regionaluri moTamaSeebic, rogorc kargi mezoblebi da strategiuli partniorebi.
miuxedavad imisa, rom kovid-19-is pandemia uprecedentoa, is ar aris pirveli SemTxveva, romelmac saqarTvelosa da TurqeTs Seaxsena, Tu ramdenad mniSvnelovanni arian erTmaneTisaTvis. arc is aris pirveli SemTxveva, rom Cveni erebis gamZleoba gamocdis winaSe aRmoCnda.
2008 wlis 14 agvistos axlandeli prezidenti da maSindeli premier-ministri rejep taip erdoRani Tbiliss uSualod 2008 wlis agvistos omis Semdeg ewvia da erToblivi presSexvedrisas Zalian mkafiod daadastura TurqeTis mtkice mxardaWera `saqarTvelos damoukideblobis, suverenitetisa da saqarTvelos teritoriuli mTlianobis mimarT, romelsac aRiarebs gaeros usafrTxoebis sabWo da saerTaSoriso samarTali~.
7 wlis Semdeg, 2016 wlis 19 ivliss, saqarTvelos delegacia, romelsac maSindeli premier-ministri giorgi kvirikaSvili xelmZRvanelobda, ankaras ewvia. es iyo pirveli maRali donis stumari sul raRac 4 dRis Semdeg, rac veragma FEfeto-s mimdevrebma terorizmSi moaqcies Turqi xalxi gadatrialebis mcdelobiT, ra drosac daiRupa 251 mSvidobiani moqalaqe, policiis wevrebi da demokratiis dasacavad mosuli samxedroebi.
sulac ar aris aucilebeli, saerTaSoriso urTierTobebis eqsperti iyo imis gasagebad, Tu ramdenad mniSvnelovani iyo es maRali donis vizitebi Cveni erebis yvelaze travmuli dReebis Semdeg.
es vizitebi ganxorcielda erTmaneTis stabilurobis, usafrTxoebisa da keTildReobisaTvis. es iyo ori keTili mezoblis solidarobis naTeli da realuri magaliTebi.
4 wlis Semdeg TurqeTis mTavrobasa da xalxs isev axsovs is emociuri momenti, rodesac saqarTvelos delegaciam yvavilebiT Seamko adgili, sadac TurqeTis moqalaqeebi vertmfrenebidan gaxsnili cecxliT daxoces da rogorc Semdgom aRmoCnda, TviTmfrinavebis pilotebi feto-s samxedroebi iyvnen. Cven gvaxsovs, ramdenad rTuli iyo CvenTvis, gveTqva Cveni qarTveli megobrebisaTvis, rom Cveni parlamenti daibomba FEfeto-s samoqalaqo pirebis miTiTebiT, romlebic mogvianebiT daakaves samxedro sahaero bazaSi, romelic gadatrialebis Stabs warmoadgenda.
rodesac qarTuli delegacia ankarasa da stambols ewvia, gadatrialebis mcdelobidan 4 dRis Semdeg, 55 policielis cxedari, romlebic FEfeto-s dabomba policiis specoperaciis epicentrSi, jer kidev ar iyo dakrZaluli.
mtkicebulebebi, ramac gamoavlina FEfeto-s struqturebis roli am uprecedento RalatSi da maTi globaluri qselis masStabebi, am saSineli Ramis momdevno TveebSi dadginda.
saTvalTvalo kamerebis, saerTaSoriso TanamSromlobis, mowmeebis Cvenebebis meSveobiT, dRes viciT, rom 15 ivliss Cadenili danaSaulebi mxolod aisbergis mwvervali iyo.
aisbergi warmoadgenda skolebis, biznesmenebis, mediaZalauflebis da saqvelmoqmedo organizaciebis qsels, romlebic CarTulni iyvnen ganaTlebis moZraobis saidumlo operaciul struqturaSi, romlis mizani iyo, moeqcia saxelmwifo kontrolis qveS. gaZlierebis Semdeg organizacias gauCnda pretenzia globalur masonur misiaze, romlis damfuZnebeli da lideri feTulah giuleni aris `samyaros imami~. igi gaxda qseli, romelmac daiwyo biznestranzaqciebSi Careva; mTavrobis satendero procesebisa da masobrivad gamocdebis Sedegebze TaRliToba samoqalaqo da samxedro biurokratiis dasapyrobad; uzarmazari Tanxis gaTeTreba, Tanxis ukanono gadaricxva.
bolo 4 wlis ganmavlobaSi, TurqeTma Tavis mokavSireebs, megobrebsa da partniorebs, maT Soris saqarTvelosac, gauziara Tavisi daskvnebi am Zalian rTuli da saidumlo qselis Sesaxeb. es gakeTda ara mxolod imis gamo, rom TurqeTs surs am kriminalur qsels yvela SesaZlebloba CamoaSoros, raTa kvlav ar daazianos saxelmwifo. TurqeTis policiis, prokurorebisa da sasamarTloebis mier dadgenili informacia am struqturis Sesaxeb gauziares megobari qveynebis mTavrobebs imis gamoc, rom FE feto-s nebismieri forma an struqtura muSaobs iseve, rogorc kovid-19-is virusi, romlis simptomebic adreul etapze ar vlindeba, magram sabedisweroa, radganac utevs imunur sistemas, azianebs ra saxelmwifosa da eris socialur, ekonomikur da administraciul qsovilebs. am suliskveTebiT, oTxma politikurma partiam, maT Soris TurqeTis parlamentSi warmodgenilma orma mTavarma opoziciurma partiam, 2019 wlis 9 agvistos erToblivi gancxadebiT mimarTes aSS-s, yvela megobarsa da partniors, raTa iTanamSromlon TurqeTTan feTulah giulenis da FEfeto-s wevrebis TurqeTSi eqstradirebis mizniT.
miuxedavad imisa, rom 2016 wlis 15 ivlisis mtkivneuli faqtebi jer kidev mexsierebaSi rCeba, TurqeTma gadalaxa tkivili da daamtkica misi gamZleoba, rogorc suverenulma, erovnulma, demokratiulma da Zlierma saxelmwifom.
2016 wlis 24 agvistos TurqeTma daiwyo operacia `evfratis fari~ siriaSi da teroristuli organizaciebis winaaRmdeg. 2018 wlis ianvarSi TurqeTma Caatara morigi antiteroristuli operacia PKK winaaRmdeg afrinSi. am operaciebma cxadyo, rom feto-s mcdelobebisa da Ralatis miuxedavad, Turqma samxedroebma aRidgines Tavisi operatiuli SesaZleblobebi, daicvan TavianTi qveyana sazRvrebs garedan momavali safrTxisgan.
gadatrialebis mcdelobidan miyenebuli travmisgan ara mxolod samxedro-usafrTxoebis sfero gamojanmrTelda.
TurqeTma Seasrula yvela Tavisi valdebuleba iseT strategiul proeqtebSi, rogoricaa – i baqo-Tbilisi-yarsis sarkinigzo magistrali, M (rkinigza bosforis qveS); 2017 wels TurqeTis eqsportis zrda 10%-iT gaizarda, xolo 2019 wels gadalaxa 180 miliardi aSS dolaris barieri. dasrulda mniSvnelovani infrastruqturuli proeqtebi stambolis axali aeroportis CaTvliT, TurqeTi maspinZlobs samoqalaqo oms gamoqceul 3,5 milionze met siriel da erayel moqalaqes.
TurqeTs axsovs misi keTili mezoblis – saqarTvelos, solidaroba 15 ivlisis gadatrialebis mcdelobis dros da Semdeg. gasuli 4 wlis ganmavlobaSi TurqeTis mTavrobis dRis wesrigSi prioritetulad rCeba ormxrivi TanamSromloba saqarTvelosTan, miuxedavad erovnuli usafrTxoebis da regionaluri mSvidobisa da stabilurobis mimarTulebiT arsebuli mravali gamowvevisa, TurqeTi rCeba saqarTvelos natoSi gawevrianebis mtkice mxardamWeri da ganagrZobs proeqtebis da investiciebis mxardaWeras, romlebic aZliereben saqarTvelos simtkicesa da gamZleobas. TurqeTi mxars uWers rogorc saqarTvelos teritoriul mTlianobas da suverenitets, aseve Savi zRvis regionis usafrTxoebasa da stabilurobas. am mxardaWeris yvelaze uaxlesi magaliTia 2019 wlis dekemberSi xelmowerili samxedro finansuri TanamSromlobis xelSekruleba, romliTac TurqeTma aiRo valdebuleba – 15 milioni aSS dolari gamoyos saqarTvelos Tavdacvis saministros SesaZleblobebis gasaZliereblad.
ekonomikur da savaWro urTierTobebSi TurqeTi 2007 wlidan rCeba saqarTvelos nomer pirvel savaWro partniorad da erT-erT mTavar ucxoel investorad. 1.6 milioni aSS dolaris Rirebulebis saremonto da sareabilitacio samuSaoebi baTumis infeqciuri daavadebebis saavadmyofoSi, romelic (TurqeTis TanamSromlobisa da koordinaciis saagento) Seasrula 2019 wels, am urTierTTanamSromlobis ganviTarebis konkretuli magaliTia.
kovid-19-is pandemia, misi globaluri socialur-ekonomikuri SedegebiT, aucileblad moiTxovs TurqeTisa da saqarTvelos TanamSromlobis kidev ufro gaRrmavebas; unda gvaxsovdes, rom Cven erTad unda viyoT, iseve, rogorc warsulSi videqiT erTad omebis, Cvens demokratiasa da erovnul usafrTxoebaze Tavdasxmebis dros.
amrigad, didi ilia WavWavaZis sityvebi kvlavac gvaswavlis da win migviZRvis: `eri, romelsac axsovs eg Tavisis erTiani sulis wirva, eg Tavis didbunebovanni kacni da didTa saqmeTa ambavi, keTdeba, mxnevdeba, hgulovandeba da Tavmowonebulia yvelgan, Wiria Tu lxini~.
fatma jeren iazgani,
TurqeTis respublikis elCi