გასტროლი – რუმინეთში
ოთარ ცინარიძე 599 85 21 14 –
rumineTSi saerTaSoriso festivali `karpati-2023~ Catarda, romelSic saqarTvelodan qedis municipalitetis kulturis centrTan arsebuli qoreografiuli ansambli `beTlemi~ monawileobda
ansamblis wevrebTan erTad, rumineTSi iyvnen kulturis centris direqtori jambul surmaniZe (delegaciis xelmZRvaneli) da qedis municipalitetis sakrebulos Tavmjdomaris pirveli moadgile roman daviTaZe.
`aWara~ jambul surmaniZes esaubra.
– batono jambul, ris safuZvelze miiwvies festivalze `beTlemi~?
– ansambli `beTlemi~ 2005 wels Seiqmna nodar kaxiZisa da imeda fartenaZis xelmZRvanelobiT (qoreografi – mzia tunaZe) da dRemde aqtiurad monawileobs rogorc adgilobriv, aseve regionul da saerTaSoriso festivalebSi. 2012 wels warmatebiT gaiara kulturis saministros organizebuli sertificireba, aris araerTi prizisa da jildos mflobeli, araerTxel imyofeboda sagastrolod TurqeTSi, baqoSi, ukrainaSi. `beTlemi~ saqarTvelos folkloris 2022 wlis erovnuli festivalis erT-erTi gamarjvebuli ansamblia. imave wels warmatebiT gamovida kapadokiaSi gamarTul saerTaSoriso festivalze. amitomac gasakviri ar aris misi miwveva `karpati~-ze.
– mokled gviambeT am festivalis Sesaxeb. . .
– festivali `karpati~ 1975 wlis agvistoSi daarsda rumineTSi. Tavdapirvelad masSi adgilobrivi ansamblebi monawileobdnen, 1990 wlidan ki saerTaSoriso statusi miiRo da qoreografiul jgufebs mTeli msofliodan iwvevs. rumineTis erovnul da regionul institutebs Soris TanamSromlobam SesaZlebeli gaxada festivalis Catarebis uwyvetoba. wlevandeli rigiT 37-e iyo da masSi monawileobdnen saqarTvelo, makedonia, bulgareTi, serbeTi, TurqeTi da 7 jgufi – rumineTidan. festivali imarTeba argeSis regionSi.
wels organizatorebma festivalisTvis 5 adgili airCies – gaixsna argeSis dedaqalaq pitetSi, koncertebi ki Catarda miovenSi, topoloveiSi, kostestSi. bolo qalaqi kurtea de argeSi iyo – rumineTis pirveli oficialuri dedaqalaqi.
– ra repertuari SesTavazeT mayurebels?
– `beTlems~ repertuarSi araerTi qarTuli xalxuri cekva aqvs, magram amjerad festivalze waradgina cekvebi `gandagana~, `farca-ferxuli~, `afxazuri~, `mTiuluri~. saRamoobiT festivalis monawile sxva ansamblebsa da maspinZlebs vorqSopebsa da masterklasebs vutarebdiT qarTul cekvebSi, vamuSavebinebdiT ileTebs, vuyvebodiT cekvebTan dakavSirebul istoriebs, Tavadac movsinjeT ruminuli cekvebis ileTebis Seswavla.
– maspinZelTa Sefasebebi rogori iyo?
– qarTuli xalxuri cekvebis upiratesobaa misi cecxlovani ritmebi, romelic ucxoelTa gansakuTrebul yuradRebas iqcevs. ansamblis yoveli gamosvlis Semdeg, publika aRfrTovanebuli rCeboda. `saqarTvelo – beTlemi~ am sityvebis gamocxadebis dros mTeli darbazi fexze idga. Cveni cekvebi yovelTvis boloSi gadahqondaT, gveubnebodnen: adre rom gamogiyvanoT, mayurebeli darbazs datovebso. metsaxelad `akrobatebic~ ki Segvarqves.
– marto mxatvruli programiT ar iyaviT dakavebuli. . .
– festivali, rogorc aRvniSne, erTmaneTisgan 40-50 kilometriT daSorebul qalaqebSi tardeboda. TiToeulSi imarTeboda safestivalo marSi, sadac mocekvaveebi ramdenime ileTs asrulebdnen. Semdeg qalaqis xelmZRvanelebsa da kulturis warmomadgenlebs vxdebodiT, vcvlidiT saCuqrebs, Semdeg ki koncerti iwyeboda. ase rom, dro mxolod saRamoobiT gvqonda da imasac masterklasisTvis viyenebdiT.
– safestivalo qalaqis xelmZRvanelebi, festivalis organizatorebi ramdenad icnobdnen saqarTvelosa da qarTul xelovnebas?
– am kiTxvis pasuxad warmogidgenT Cveni erT-erTi gidis diana Tanases werils, romelic man 25 ivliss gadmogvigzavna da vfiqrob, am kiTxvas amomwurav pasuxs gascems: `neba momeciT, giTxraT madloba organizatorebs, rom momeciT saSualeba, viyo megzuri. Tavidan sxva jgufze unda mezruna, magram rogorc keTilma ufalma ineba, me, Cems kolega dianasTan erTad, gavxdi pasuxismgebeli saqarTvelos artistebis jgufze. mqonda pativi, dro gametarebina ansambl `beTlemis~ da baTumis delegaciis wevrebTan erTad. bevri ram gavige qarTuli cekvis mSvenierebis Sesaxeb, romelSic qali da mamakaci erTmaneTs ar exebian. isini harmoniulad curavdnen erTmaneTis gverdiT – pativiscemiT. gavige, rom gogoebis xelebs zRvis talRebis madli aqvs. tradiciuli instrumentebis TanxlebiT musika did rols asrulebs, rac momentebs namdvilad jadosnurs xdis. gavige, rom dedobrivi zrunva saWiroa jgufSi wonasworobis SesanarCuneblad, sikeTe ki saerTaSoriso enaa. saRamos jgufis erTma wevrma gaarkvia, rom saxlSi dabrunebuls axaldabadebuli biWi eloda. SeuZlebelia ar ganicado aseTi momentis sixaruli da emocia. am kviraSi Cemi guli savse iyo. vaRiareb, rom gamosamSvidobebeli Caxutebisas TiToeul maTganSi Cemi sulis natexi darCa. erTaderTi azri, romelmac cremlebi SemiCera, iyo is, rom isev SevxvdebiT. momenatreba Cemi saqarTvelos jgufi, sadac TiToeuli wevri xelovnebis nimuSia~.
– delegaciis xelmZRvanelebs gamorCeulad visTan gamarTuli Sexvedra dagrCaT mexsierebaSi?
– festivalis farglebSi araerT delegaciasa da cnobil adamianebs SevxvdiT, magram gansakuTrebuli iyo aregaSis saolqo sabWos prezident, baton lon minzinasTan, aRmasrulebel direqtor roqsana stoenescusa da direqtor elena iagarTan Sexvedra.
– megobrobisa da urTierTobebis memorandumze xom ar gifiqriaT?
– gvinda argeSis saolqo sabWos direqtori, festivalis xelmZRvaneli elena iagari da Cveni gidebi – diana Tanase da diana baciu wels qedis kulturis centris daarsebidan 100 wlis iubileze moviwvioT, momavalSi ki memorandumzec vifiqrebT.
– riT moixibleT?
– rumineTis qalaqebma mogvxibla Tavisi siZveleebiT. ruminelebi kulturuli memkvidreobis Zeglebs saTuTad epyrobian, rudunebiT uvlian, pativs scemen msoflio xalxTa kulturasac. yvelaze metad ki festivalis organizaciulma mxarem miipyro Cveni yuradReba: wesrigi, punqtualoba, kolegialoba.
– romeli qveynebis ansamblebis gamosvla iyo saintereso?
– yvela monawilem Tavisi erovnuli cekva warmoadgina, romelic Taviseburad lamazi iyo rogorc Sinaarsobrivad, ise saSemsruleblo maneriT. Cven maspinZeli qveynis ansamblebma dagvamaxsovres Tavi.
– saqarTveloSi ruminelebs rodis unda velodoT?
– savaraudod, seqtember-oqtomberSi. ise, Tu Cvenac raime saxis festivali davapireT, ra Tqma unda, ruminelebsac moviwvevT.
– `beTlemisTvis~ ucxoeTSi gasvla pirveli ar iyo. uaxloes periodSi romeli qveynis mayureblis winaSe warsdgebiT?
– amas momavali gviCvenebs, Tumca SegviZlia giTxraT, rom Cveni gamosvliT aRfrTovanebulma bulgarelebma gaisad TavianT festivalze migviwvies.
– ansamblis romelime wevrma gansakuTrebiT xom ar moxibla mayurebeli?
– mgoni, ansamblis yvela monawile maTTvis gansakuTrebuli iyo, rac Cveni gogonebisa da biWebis saSemsruleblo profesionalizmma ganapiroba, risTvisac kidev erTxel vuxdi madlobas maT rogorc delegaciis xelmZRvaneli da rogorc kulturis centris direqtori.
– `beTlemis~ repertuarSi ruminuli folklori Tu daiWers adgils?
– aucileblad. maspinZlebma suli da guli gamogvayoles, winaswar migviwvies 38-e festivalzec da vfiqrob, es saWirocaa. ise, Cveni naswavlebi cekvebi gamosamSvidobebel banketze ruminelebma SeZlebisdagvarad Seasrules. dabolos unda giTxraT, rom am festivalze ansambli `beTlemi~ kompania BbaTumi-bleqs organizebiT gaemgzavra. risTvisac madlobas vuxdiT mis direqtors baton anzor devaZes, aseve, aWaris avtonomiuri respublikis ganaTlebis, kulturisa da sportis saministros, qedis municipalitetis meriasa da sakrebulos mxardaWerisTvis.