აღიარებული მეცნიერი და ორგანიზატორი
2 aprils 80 weli Seusrulda gamoCenil qarTvel mecniers, teqnikis mecnierebaTa doqtors, saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa akademiis namdvil wevrs, akademikos guram papuniZes. igi 1961 wels Cairicxa saqarTvelos sasoflo-sameurneo institutis teqnologiur fakultetze, romlis damTavrebis Semdeg mieniWa inJiner-teqnologis kvalifikacia. institutSi swavlis periodSi (1964-1967w.w.) imyofeboda savaldebulo samxedro samsaxurSi. 1970 wels kvebis mrewvelobis samecniero-kvleviTi institutis direqtoris, profesor andro niJaraZis rekomendaciiT, muSaoba daiwyo aRniSnul institutSi.
guram papuniZe 1974 wels warmatebiT abarebs sakonkurso gamocdebs da iricxeba saqarTvelos sasoflo-sameurneo institutis meRvineobis kaTedris aspiranturaSi, warmatebiT icavs sakandidato disertacias da eniWeba teqnikis mecnierebaTa kandidatis samecniero xarisxi.
1979 wlidan daiwyo guram papuniZis cxovrebisa da moRvaweobis mniSvnelovani periodi, rodesac akademikos sergi durmiSiZis da sxva mevenaxeoba-meRvineobis gamoCenili mecnierebis ideebze aRzrdili, profesor andro niJaraZis gadawyvetilebiT da amave institutis sacdel-sakonstruqtoro biuros xelmZRvanelis, cnobili konstruqtoris elguja SveliZis rekomendaciiT, Tavis mSobliur mxareSi, aWaraSi kvebis mrewvelobis samecniero-kvleviTi institutis baTumis filialis direqtorad dainiSna.
1980 wels, roca sakavSiro samTavrobo struqturebis gadawyvetilebiT Camoyalibda sakavSiro-respublikuri xil-bostneulis meurneobis saministro, sxva struqturebTan erTad, masSi gaerTianda institutis baTumis filialic. rogorc wesi, filiali ar SeiZleboda darCeniliyo damoukidebel struqturad, Tumca im dros Zalze rTuli, magram sxva ufro progresuli gzac arsebobda – filialis bazaze damoukidebeli samecniero-kvleviTi institutis Seqmna.
guram papuniZis moRvaweobis daxasiaTebisas marto isic kmara, rom man airCia swored yvelaze rTuli gza – baTumis filialis bazaze damoukidebeli samecniero-kvleviTi institutis Camoyalibeba.
profesor andro niJaraZis iniciativiT igi axlo kontaqtebs amyarebs moskovSi moRvawe cnobil mecnierebTan, maT Soris, profesorebTan jumuxaZesTan, bokuCavasTan, metlickisTan, civaZesTan, bagatariovTan da sxva, aseve, TbilisSi moRvawe SesaniSnav mecnierTan, profesor gogi mayaSvilTan.
1981 wels ssrk-is mecnierebisa da teqnikis saxelmwifo komitetis dadgenilebiT da xil-bostneulis meurneobis saministros brZanebiT, baTumis filialis bazaze Seiqmna subtropikuli nayofis Senaxvisa da gadamuSavebis sruliad sakavSiro samecniero-kvleviTi da eqsperimentul-sakonstruqtoro instituti, romlis direqtoradac dainiSna akademikosi guram papuniZe.
guram papuniZem, pirvelad subtropikuli kulturebis nedleulis (mandarini) samrewvelo gadamuSavebis istoriaSi, SeimuSava da warmoebaSi danerga mandarinis naturaluri wvenebis koncentratebis damzadebis teqnologia. sawarmoo procesSi gamoiyenes moqmedi teqnologiuri mowyobiloba-danadgarebi. unarCeno da nakleb narCenebiani teqnologiis danergvam uzrunvelyo maRali ekonomikuri efeqtis miReba. misi gamoyenebiT, gasuli saukunis 80-ian wlebSi yovelwliurad 100 aTasobiT tona mandarinis gadamuSaveba moxerxda. mandarinis naturaluri wvenebis koncentratebis warmoebis upiratesoba imaSi mdgomareobda, rom axali teqnologiiT mniSvnelovnad mcirdeboda produqciis transportirebis xarjebi. miwodebuli koncentratebis sacalo savaWro qselSi realizaciis efeqturi procesis danergvis mizniT, guram papuniZem SeimuSava koncentratis aRdgenis teqnologia; man warmatebiT daamuSava da warmoebaSi danerga mandarinis naturaluri wvenebis damzadebis Semdeg warmoqmnili narCenebis (e.w. meoradi nedleulis) gamoyenebis teqnologiebi. wvenebis warmoebis procesSi meoradi nedleulis moculoba 60%-s aRemateba, romlis gamoyenebamac mniSvnelovnad gazarda warmoebis rentabeloba, mogeba da Semosavali; batoni guramis xelmZRvanelobiT SemuSavda teqnologia, romliTac, narCenebis gadamuSavebiT, kompleqsurad miiReboda samedicino preparati vitamini P da peqtini, aseve, e.w. kondirebuli, cukatis tipis SaqriT gajerebuli produqti, romelic Tavisuflad cvlida yurZnis qiSmiSs da warmatebiT gamoiyeneboda rZis, sakonditro da nayinis warmoebaSi. zemoT aRniSnuli gamokvlevebis safuZvelze, 1996 wels, guram papuniZem citrusebis nedleulis samrewvelo gadamuSavebis mecnieruli safuZvlebisa da sawarmoo aTvisebis problemebze daicva sadoqtoro disertacia da mieniWa teqnikis mecnierebaTa doqtoris samecniero xarisxi. sadoqtoro disertaciis oponentebi iyvnen akademikosi giorgi kvesitaZe da soflis meurneobis mecnierebaTa akademiis akademikosebi nugzar baRaTuria da Tengiz nanitaSvili. 1998 wels guram papuniZe airCies saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa akademiis wevr-korespondentad, 2013 wels – akademiis namdvil wevrad, akademikosad.
batoni guramis gansakuTrebuli SenaZenia mecnierebaSi citrusis yvavilis, rogorc aratradiciuli mcenareuli nedleulis gadamuSavebis teqnologia. misi SemuSavebis mizanSewoniloba ganpirobebuli iyo im garemoebebiT, rom mcenaris yvavilis 6-10% iZleva mosavals, xolo danarCeni, 90%-ze meti, ikargeba. rac Seexeba TviT nedleulis moculobas, gamomdinare citrusovanTa nargavebis farTobidan, igi sakmaod didia. misi gamoyeneba gonivrulad zrdis memcenareobis dargis rentabelobas, miwaTsargeblobis efeqturobas. yvavilis nedleuli mdidaria sxvadasxva biologiurad aqtiuri da aromatuli nivTierebiT. SemuSavebuli teqnologiis gamoyenebiT, miRebul iqna wyliani aromatuli eqstraqtebi, romlis bazazec damzadda sasaqonlo vaJini, ualkoholo gazirebuli sasmeli `aromatuli~, xelovnuri Tafli, originaluri gemuri maxasiaTeblis liqiori da sxv. aRniSnuli teqnologia gansakuTrebul mniSvnelobas iZens dRes mecnierebis dargis reabilitacia-ganviTarebis programis ganxorcielebis procesSi, radganac farTovdeba mecitruseobis dargis mier momxmarebelze miwodebuli produqtebis asortimenti da nomenklatura. amasTan, yvavilis resursi yovelwliurad stabiluri raodenobiT xasiaTdeba, gansxvavebiT nayofisagan.
Tanamedrove mkvlevarTa Soris sul ufro ikidebs fexs Tvalsazrisi imis Taobaze, rom milionobiT qimiuri samkurnalo preparatis da ekologiurad saxifaTo sakvebi produqtebis gavlenam adamianis organizmze, mravali Tavsatexi gauCina praqtikos Tu mecnier medikosebs. adamiani iZulebuli gaxda sakvebi da samkurnalo produqtebisaTvis isev bunebisTvis miemarTa. aqedan gamomdinare, ar iyo SemTxveviTi, rom guram papuniZis TaosnobiT, mecnierTa jgufma daamuSava bunebriv pirobebSi gavrcelebuli velurad mzardi mcenareebis (mocvi, gareuli xili, mayvali da sxv.), tradiciuli da aratradiciuli sxvadasxva nedleulis gadamuSavebis teqnologiebi. miRebulia saerTo moxmarebisa da specialuri daniSnulebis gamoyenebis maRal konkurentunariani kvebis produqtebi, romelTac didi perspeqtiva gaaCniaT samomxmareblo bazarze. aqedan gamomdinare, SesaZlebelia am teqnologiebis danergva mcire da saSualo biznesSi. manve ganaxorciela `stevias~ kulturis saqarTveloSi gavrcelebisa da gamoyenebis SesaZleblobaTa dadgenis mecnieruli kvlevebi da praqtikuli sacdel-eqsperimentuli samuSaoebi. am mimarTebiT, 2000 wels, guram papuniZis iniciativiTa da xelmZRvanelobiT, SemuSavda proeqti, romelmac konkursSi gaimarjva da miiRo dafinanseba msoflio bankisgan. proeqtis farglebSi, dasavleT saqarTveloSi, kerZod, patara foTSi, 2 ha farTobze gaSenda „stevias“ kultura, romlis gamoyenebiT damzadda wyliani eqstraqti, aseve, mSrali eqstraqtic, e.w. damatkbobeli ,,steviozidi“, romlis Saqrianoba 100-300-jer aWarbebs Cveulebrivi Saqris sitkbos. damatkbobeli ara kaloriulia da rekomendebulia diabetiT daavadebulTaTvis samkurnalo-profilaqtikuri daniSnulebiT.
ganuzomelia g. papuniZis, rogorc mecnierisa da xelmZRvanelis Rvawli, amagi da damsaxureba saqarTveloSi samxreTuli da subtropikuli kulturebis nedleulis samrewvelo gadamuSavebis Teoriuli safuZvlebis Seswavlis, aWaraSi farTomasStabiani samecniero da praqtikuli saqmianobis, tradiciuli da istoriuli dargis mevenaxeoba-meRvineobis aRorZinebis saqmeSi.
batoni gurami xSirad ecnoba, swavlobs da praqtikaSi iyenebs evropisa da sxva mowinave qveynebis gamocdilebas, farTo kavSirebs amyarebs Cveni qveynis da sazRvargareTis cnobil mecnierebTan da samecniero centrebTan. gamocdilebis SeZenis mizniT, igi ewvia kubis respublikas, kalifornias (aSS), sadac qalaq devisis sapatio moqalaqed airCies, saberZneTis, yofili sabWoTa kavSiris da sxva qveynebis samecniero centrebs da dargis wamyvan dawesebulebebs. iwvevs maT aWaraSi, acnobs regionSi arsebul problemebs da maTTan erTad wyvets Cveni qveynisTvis yvelaze aqtualur da saWiro problemebs.
gasuli saukunis 90-iani wlebidan, sabWoTa kavSiris daSlis da saqarTvelos damoukideblobis aRdgenis Semdeg, sakavSiro uwyebebze daqvemdebarebuli, ukve ,,upatronod“ darCenili samecniero-kvleviTi institutebi, maT Soris, subtropikuli nayofis Senaxvisa da gadamuSavebis sakavSiro samecniero kvleviTi instituti, gausaZlis mdgomareobaSi aRmoCda. Tumca, g. papuniZis organizatoruli niWiT, uSreti energiiT, muyaiTi da mizanswrafuli SromiT, institutSi ganxorcielebuli rigi struqturuli da funqciuri gardaqmnebis Sedegad, dawesebulebas SeunarCunda samecniero-kvleviTi saqmianobis ufleba. institutSi, dasaqmebuli iyo 350-ze meti mecnieri, maRalkvalificiuri praqtikosi specialisti da damxmare personali; umokles periodSi damuSavda 100-ze meti axali mowinave teqnologia, gamoscades ramdenime aTeuli sasoflo-sameurneo produqciis gadamuSavebisTvis saWiro teqnikuri saSualeba; sakiTxebis Teoriuli da praqtikuli mniSvnelobis Rrma mecnieruli gamokvlevebis Sedegad, axali rekomendaciebiT da winadadebebiT aRWurves gadamamuSavebeli sawarmoebi da iq momuSave personali.
axlo warsulSi, „erTiani nacionaluri xelisuflebis periodSi, ganaTlebisa da mecnierebis sferoSi ganxorcielebulma arasworma reformam, Tavisi gamoxatuleba hpova samecniero-kvleviTi institutebis mimarT daSvebul savalalo SecdomebSi – mecnierTa da kvalificiur specialistTa raodenoba 40-50 kacamde Semcirda, maT Soris, 21. 5 heqtramde miwa, Senoba-nagebobebis mTeli kompleqsi Tavisi damxmare meurneobebiT privatizirebuli iqna, gaCanagda da usargeblo gaxda milionobiT laris Rirebulebis moZravi qoneba da sxva.
msgavs mdgomareobaSi aRmoCnda sakavSiro daqvemdebarebis baTumis membranuli teqnologiebis samecniero-kvleviTi instituti. igi erTaderTi iyo saqarTveloSi, romelic nayofier mecnierul kvlevebs awarmoebda sxvadasxva mimarTulebis membranuli teqnologiis sakiTxebze.
baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universitetis reqtoratis xelSewyobiTa da daxmarebiT, mravali gardaqmnebis, adgilmonacvleobis, sabiujeto saxsrebis gamoyofis Sewyvetis, kadrebis Semcirebis Tu ganTesvis gausaZlis mdgomareobaSi myofi zemoT aRniSnuli, sakavSiro daqvemdebarebis ori samecniero-kvleviTi dawesebulebis Serwymis Sedegad, Seiqmna baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universitetis agraruli da membranuli teqnologiebis samecniero-kvleviTi instituti, romlis samecniero sabWos Tavmjdomarea akademikosi guram papuniZe.
ukanaskneli wlebis ganmavlobaSi, aWaraSi venaxis farTobebis, mosavlianobisa da yurZnis saerTo warmoebis mkveTrad Semcirebis gamo, sagrZnoblad gaizarda samecniero-kvleviTi da saproeqto praqtikuli samuSaoebisadmi interesi, regionSi mevenaxeoba-meRvineobis aRorZinebis programis SemuSaveba-ganxorcielebisaTvis. saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis aWaris regionuli samecniero centris dargobrivma komisiam, am komisiis Tavmjdomarem g. papuniZem, saWirod CaTvales, SeefasebinaT calkeuli naklovanebani, romelsac adgili hqonda avtonomiuri respublikis mevenaxeoba-meRvineobis warmoebaSi. batoni guramis uSualo TaosnobiT, bolo wlebSi Catarebuli samuSaoebi, ZiriTadad, swored am mizans emsaxureba. adgilobriv specifikasa da sameurneo tradiciebze dayrdnobiT, mcire da saSualo biznesisadmi xelSewyobis mizniT, farTo masStabis sacdel-saeqsperimento samuSaoebi Catarda arsebuli miwis resursebis gonivruli gamoyenebis, niadagis nayofierebis amaRlebis, sxva progresuli agroteqnikuri da teqnologiuri RonisZiebebis SemuSavebis, vazis jiSebis: Cxaveris, aladasturis, ojaleSis, colikauris didi raodenobiT jansaRi, maRalxarisxovani standartuli sargavi masalis (naTesar-nergebis) aRzrdisa da danergvis mimarTulebiT. mecnieruli kvlevis safuZvelze SesaZlebeli gaxda, ramdenime wlis ganmavlobaSi, SedarebiT mcire danaxarjebiT, 100 aTasobiT Ziri maRalxarisxovani vazis nergebis gamoyvana da mosaxleobasa da fermerul meurneobaze usasyidlod miwodeba. swored g. papuniZis saxelTan aris dakavSirebuli aRniSnul procesSi respublikis sadireqtivo organoebis, municipalitetebis CarTuloba da maTi aqtivizaciis rolis amaRleba.
akademikos g. papuniZis mecnierul kvlevebsa da praqtikul gamocdilebaze dayrdnobiT daiwyo aWaraSi vazis nargavebis farTobebis zrda, mevenaxeobis profilis sakmaod efeqturi ojaxuri da fermeruli meurneobebis Camoyalibeba, aWaraSi gavrcelebuli unikaluri vazis jiSebidan miRebuli nedleulisagan sxvadasxva tipis Rvinoebis damzadebis teqnologiebis SemuSaveba… sufris, bunebrivad tkbili da cqriala Rvinoebis eqsperimentuli produqciis damzadebis mimarTulebiT ganxorcielebuli kvlevebisa da eqsperimentebis safuZvelze miRebuli Rvinoebis nimuSebma, degustatorTa da sxva momxmarebelTa maRali Sefaseba daimsaxura. batoni gurami gadaudebel amocanad miiCnevda saxelmwifo da kerZo seqtorebs Soris TanamSromlobas, maTi Soris kavSir-urTierTobis gaRrmavebas, soflad samuSao adgilebis Seqmnas, mosaxleobis Semosavlebis zrdas, maTi socialur-ekonomikuri da kulturuli ganviTarebis stimulirebas. unikaluri qarTuli Rvinoebis popularizaciisa da xarisxis gaumjobesebis saqmeSi mniSvnelovan rols asrulebs akad. g. papuniZis iniciativiTa da uSualo CarTulobiT, baTum-lazeTis mitropolitis, meufe dimitris locva-kurTxeviT, tradiciuli festivalebis Catareba.
batoni gurami gansakuTrebiT yuradRebas aqcevs umaRlesi ganaTlebis kadrebis aRzrdas. samecniero-kvleviTi da saganmanaTleblo procesebis integraciis programis da institutis materialur-teqnikuri bazis efeqtianad gamoyenebis mizniT, 1992 wels samecniero-kvlevebis paralelurad, man Camoayaliba umaRlesi saswavlebeli. instituti warmatebiT gadioda licenzirebis da akreditaciis process. iswavleboda sxvadasxva specialoba, prioriteti eniWeboda regionuli ekonomikisaTvis saWiro kadrebis momzadebas. aRzarda da moamzada aTobiT mecnieri (kandidati, maZiebeli da doqtori). mravali misi aRzrdili dRes mecnierebasa da sxvadasxva sameurneo sferoSi moRvaweobs. g. papuniZes gamoqveynebuli aqvs 170-mde samecniero naSromi, maT Soris, 20-mde monografia, aris 12 gamogonebis avtori.
1990 wlis oqtomberSi, pirveli mravalpartiuli arCevnebis dros, g. papuniZe gaxda saqarTvelos uzenaesi sabWos deputati, xeli aqvs mowerili saqarTvelos damoukideblobis aRdgenis aqtze, aris qedis sapatio moqalaqe. didia misi, rogorc aRiarebuli mecnieris, TvalsaCino sazogado moRvawis, Rirseuli mamuliSvilis, WeSmariti patriotis, samagaliTo moqalaqisa da axalgazrdobis gulisxmieri maswavleblis damsaxureba qveynis winaSe. igi yvela viTarebaSi gamoirCeva gansakuTrebuli yuradRebiT, megobruli TanadgomiT, daxmarebiT. amitomac Seiyvara xalxma da udidesi avtoritetiTac sargeblobs. ojaxic samagaliTo aqvs – hyavs meuRle – liana miqelaZe, ori Svili da eqvsi SviliSvili.
gamovxatavT ra gansakuTrebul siyvaruls da madlierebas, guliTadad vulocavT baton guram papuniZes dabadebidan 80 wlisTavs. vusurvebT janmrTelobas, didxans sicocxles, axal SemoqmedebiT warmatebas, keTildReobas da bednierebas.
saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademia,
saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa akademia
baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universiteti