საბოლოოდ, ახალი კორონავირუსი ჩადგება რესპირატორული ვირუსების რიგში, მაგრამ მანამდე ტვინდემია გველოდება
ხატია იაშვილი 27 48 93 –
epidemiologiuri mdgomareoba kvlav fasdeba, rogorc mZime – medikosebi inficirebulTa maCveneblis zrdas vaqcinaciis Senelebul temps ukavSireben. viTarebis dastabilurebis mizniT specialistebi mkacri regulaciebis dawesebasac ar gamoricxaven. eqimebi mosaxleobas kvlav acrisken da sxva rekomendaciebis dacvisken mouwodeben
`epidsituacia mkveTrad gauaresda, amas erTvis isic, rom mobiloba gazrdilia. mosaxleobis didi nawili ar itarebs vaqcinacias, tempi sakmaod dabalia. aqedan gamomdinare, aris riskebic, rom hospitaluri seqtori kidev ufro gadaitvirTos. SesaZlebelia saWiro gaxdes damatebiTi SezRudvebis daweseba. vaqcinacia warmoadgens mTavar sabrZolo saSualebas pandemiasTan da moklevadian perspeqtivaSi, ra Tqma unda, aseve mniSvnelovania rekomendaciebis dacva~, – acxadebs infeqciuri paTologiisa da Sidsis centris infeqcionisti aleqsandre goginava. akademikos fridon Toduas samedicino centris epidemiolog naTia gordaZis gancxadebiT, im SemTxvevaSi, Tu ar gaizrdeba vaqcinirebulTa raodenoba, SesaZloa, qveyana materialuri da adamianuri resursebis krizisamde mivides: `epidviTareba rTulia, risi mizezic aris imunizaciis procesSi mosaxleobis minimaluri CarTuloba da, ra Tqma unda, rekomendaciebis ugulebelyofa. resursi aris amowurvadi – rogorc materialuri, aseve adamianuri. sabolood, es im savalalo mdgomareobamde migviyvans, rac Cven ukve gaviareT. kombinirebulad unda iyos daculi rekomendaciebi, CaverToT imunizaciis procesSi – ra Tqma unda, es aris daavadebis yvelaze prevenciuli saSualeba~.
– gripis sezonis moaxloebasTan erTad, samecniero sazogadoebaSi sul ufro aqtualuri xdeba kiTxva, romelzec calsaxa pasuxi jer kidev ucnobia: ra moxdeba, Tu adamians ori virusi erTdroulad Seeyreba?
eqimebs ukve hyavdaT pacientebi, romelTac koronavirusi gripis virusTan erTad aReniSnebodaT. ramdenime aTeuli SemTxveva Sesabamisad aris kidec aRwerili, Tumca es, pandemiis masStabebis gaTvaliswinebiT, sakmarisi namdvilad araa.
zogierTi epidemiologiuri kvleva aCvenebs, rom calkeul SemTxvevaSi respiratoruli virusebi erTmaneTs ebrZvian, rac saboloo jamSi, maT gavrcelebas uSlis xels. amis kargi magaliTi da gripis virusia. rogorc profesori meskili aRniSnavs, roca orive virusi erTi da imave ujredis inficirebas cdilobs, gamarjvebuli maTgan mxolod erTia. ujredul doneze mimdinare am uxilav Widils zogjer sakmaod xelSesaxebi mniSvneloba aqvs: roca populaciaSi respiratorul-sincitiuri virusis done maRalia, sezonuri gripis maCvenebeli dabal niSnulzea da piriqiT.
mecnierTa aramkafio pozicias isic ganapirobebs, rom radganac kovid-19 jer kidev Zalian axalgazrda daavadebaa, mis Sesaxeb sakmarisi kvlevebi jer ar Catarebula. zogadad Tu vimsjelebT, respiratoruli daavadebebisaTvis Tanainfeqciebis arseboba iSviaTi ar aris. eqimebi xSirad xvdebian erTdroulad erTze meti virusiT inficirebis SemTxvevebs, Tumca aRniSnaven, rom erTdroulad ori virusis qona avtomaturad or aqtiur paTologiur process ar niSnavs.
rogorc erT kvlevaSi vkiTxulobT, axali koronavirusiT inficirebul pacientTa 20%-s sxva tipis respiratoruli virusic aReniSneboda. SesaZloa, es gaciebis gamomwvevi rinovirusi an respiratorul-sincitiuri virusi yofiliyo. rogorc warsulSi Catarebuli kvlevebi gviCvenebs, or gansxvavebul viruss erTmaneTTan rTuli urTierToba aqvs. `eqstra-virusma~, SesaZloa, saerTodac veraferi moimoqmedos, mdgomareoba ufro gaamwvavos, an zogjer mcirexniani damcvelobiTi efeqtic ki hqondes. magaliTad, dRemde gaurkvevelia, arTulebs Tu ara rinovirusi grips. amaze dadebiT azrs yvela ar eTanxmeba, zogi Tvlis, rom koronavirusis gripis virusTan urTierTobis Sesaxeb imdenad cota kvlevaa Catarebuli, rom winaswar raimes Tqma rTulia.
am sakiTxze interviu vTxoveT baTumis respublikuri saavadmyofos eqim alergologs, imunolog daviT mamulaZes.
– batono daviT, ra etapzea amJamad pandemia da romel talRas unda SeveWidoT?
– imdeni talRaa, amaze saubari Sors wagviyvans, umjobesia, visaubroT, ra viTarebaa irgvliv da ra unda gakeTdes pandemiis SesaCereblad. axla dadga tvindemiis safrTxec, rac gulisxmobs gripis mocirkulire virusis da koronavirusis erTad Seyras erT adamianSi.
– saSiSia ori virusi erTad?
– Zalian saSiSia, radgan ormxrivi garTuleba orjer da metjer ufro safrTxilos xdis im adamianis janmrTelobas, visac daemarTeba. Tu amas daemateba qronikuli daavadebebic, maSin kidev ufro damZimdeba suraTi.
– ra unda movimoqmedoT prevenciisTvis?
– isev da isev aicran, jer kovidis sawinaaRmdego vaqciniT da Semdeg gripis vaqciniT.
– erT vaqcinaze ar Tanxmdebian da ornair acraze vin daTanxmdeba?
– daTanxmdeba is, visac sakuTari da axloblebis janmrTeloba miaCnia pirveli rigis amocanad. sakuTari Tavi Tavad unda davicvaT.
– rogor unda gaarCios eqimma, rodis aris Cveulebrivi gripi, rodis – korona da rodis – orive erTad, anu tvindemia, simptomebi xom lamis identuria?
– amas arkveven testebiT. mogexsenebaT, koronas arkvevs pisiar-testic da swrafic, xolo grips Tavisi testi aqvs, riTac dgindeba, rom virusi mocirkulire grips ekuTvnis.
– visac simptomebi aqvs, gaikeTebs koronavirusis tests, Tuki daudginda korona, xom aRar daiwyebs sxva virusis Zebnas, arada, tvindemia Tua, xom saWiroebs sxvagvar mkurnalobas?
– es yvelaferi dasturdeba laboratoriulad. dRes Cven gvaqvs amis teqnologiebic da yvela sxva saSualebac.
– rac Seexeba qveyanaSi mimdinare vaqcinaciis temps, ra viTarebaa am etapze?
– amas winaT teleeTeriTac aRvniSne, rom tempi Semcirda, rac pirvel rigSi, xelisuflebis politikis xarvezia, meore mxriv ki mosaxleobis mier am problemis mimarT araseriozuli, zedapiruli midgomis bralia. vxedavT rom, Tu statistikurad moiklo stacionarSi miyvanilTa ricxvma, xalxi maSinve iviwyebs rekomendaciebs, kargavs sifrTxiles da arc ki axsovs, rom msoflioSi pandemia isev mZvinvarebs. bevri aRar ikeTebs pirbades, ar icavs distancias da ar midis asacrelad. amas maSinve mohyveba Semdegi talRa, romelsac moaqvs sneulTa da gardacvlilTa ricxvis mateba, tragikulad didi cifrebi. Semdeg isev iwyeba SiSi, iwyeba rigebi vaqcinaciis kabinetis karebTan da a.S.
– marTlac, ase xdeba da sadaa gamosavali?
– mosaxleoba unda aicras e.w. fanjaraSi, anu talRebs Soris arsebul dastabilurebul viTarebaSi. am periodSi meti mobilizeba da pasuxismgebloba gvmarTebs, radgan naklebia gareT gamosvlis da virusis Seyris safrTxe. vaqcinaciac ufro intensiurad unda tardebodes da medpersonalic maqsimalurad iyos mzad asacrelTa miRebisTvis. am periodSi, cxadia, unda gaaqtiurdes agitaciac imunizaciisTvis.
– daviT, minda davbrundeT pandemiis pirvel TveebSi, rodesac msoflio wamyvani qveynebic ki ver ereodnen virusis Semotevas. swored am dros saqarTvelom SeZlo mwvane zonis statusis SenarCuneba da minimaluri danakargebiT gamosvla yvelaze didi talRidan. Semdeg ra Seicvala?
– Semdeg yvelam daijera, rom pandemias moverieT da rom ar yofila rTuli misi SeCereba. Sewyda agitacia-propaganda, ukve nakleb dros uTmobdnen am problemas da ratomRac aRar CaTvales Zalian aqtualurad. is ki ara, awyobdnen gegmebs mwvane turizmis da saqarTvelos axali imijis Seqmnaze. aqedan gamomdinare, misustda kontroli, rasac mohyva pandemiis didi talRa da dagvanaxa tragediebis unapiro ricxvi. uceb gadavediT wiTel zonaSi, saidanac ver gamovdivarT. ase rom, miviReT is negatiuri Sedegi, rasac ar velodiT. vis vadanaSauleb amaSi? isev da isev jandacvis saministros. vertikaliT unda modiodes dadgenilebebi da zewola – kargi gagebiT, swored iqidan unda iyos.
– rac pandemia daiwyo, mas Semdeg ganuwyvetliv mimdinareobs saubrebi am Temaze, ideba sakoordinacio sabWos gadawyvetilebebi, jandacvis rekomendaciebi da dadgenilebebi. meti raRa moimoqmedon?
– faqtia, rom maTi es Zalisxmeva saWiro mimarTulebiT ver muSaobs. albaT, meti agitacia-propaganda unda iyos vaqcinaciis Temaze.
– arc amaze saubrebs akleben. . .
– gamodis, akleben, Torem aseTi dabali tempiT ar wavidoda vaqcinacia, romelzec mTeli Cveni eris, qveynis yofna-aryofnaa damokidebuli. mosaxleobas imdeni sazrunavi aqvs pandemiis garda, rom an aviwydeba, an ar iRebs Seqmnil situacias seriozulad. saministro da xelisuflebis warmomadgenlebi valdebulni arian, moZebnon gzebi, raTa miitanon Cveni, eqimebis saTqmeli xalxamde. gauqarwylon is cru braldebebi, rac antivaqserebisgan da maTi mimbaZvelebisgan ismis.
– swored antivaqserebSia saqme da ara moqalaqeebis gulmaviwyobaSi. rogor SeiZleba dagaviwydes pandemia, rodesac dReSi ramdenjerme acxadeben, yvela saitze deben informacias davirusebulTa da daRupulTa raodenobaze. vinc ar midis asacrelad, zogs Cipis Casmis eSinia, zogs genetikuri cvlilebebis da a. S.
– es gasagebia, magram arc ise rTulad dgas saqme, rogorc erTi SexedviT Cans. am xalxs unda auxsnan samedicino sferos warmomadgenlebma, ministrma, misma moadgileebma, cnobilma pirovnebebma da a. S. rom msgavsi safrTxe ar arsebobs. Tuki daelaparakebian am adamianebs, isinic gaigeben.
– rasac gamyreliZe ibrZvis da mouwodebs xalxs asacrelad, laparakis naklebobas ver davabralebT. . .
– ho, gamodis, aris raRac zRvari, romlis Semdeg meordebi. mas sxvebi unda Caenacvlon, isini, visac mousmenen. nihilizmma Seipyro amdeni problemiT gadatvirTuli xalxi. saxelisuflebo wreebis mimarT ndoba daikarga, maTi avtoriteti aRar Wris. amaze bevri sxva faqtoric moqmedebs antivaqseruli moZraobisa da msoflio pandemiis garda.
– bevrs daewyo SiSebi stacionarebis mimarT. bolomde ikaveben Tavs hospitalizaciisgan da ukve dagvianebulebs veRar Svelian. ra aris es, isev undobloba?
– undoblobaa, aba ra aris. Tqven mekiTxebiT, ra unda gakeTdes? am dros Zalian iolia moklemetraJiani, xuTwuTiani dokumenturi filmebis gadaReba, sadac aCveneben, rogor viTardeba kovidi da ra siswrafiT SeuZlia filtvebis sasikvdilod daxurva, an momzaddes siuJetebi virusis, avadmyofebis, maTi axloblebis CarTulobiT. me scenaristi ara var, magram vici, rom dRes yvelafris mofiqreba da gakeTebaa SesaZlebeli mosaxleobis dasarazmad da asacrel kabinetebamde misayvanad. argumentirebulad unda auxsna, rom amJamad antivirusuli preparati ar aris damzadebuli da amitomaa aucilebeli acra.
– kidev Tua mosalodneli axali Stamis gaCena?
– pandemia ar aris axali procesi. kacobriobam ramdenime maTgani gadaitana da arsebobs gamocdileba, rom yvelas axasiaTebs ramdenime talRa. axla amboben, rom mexuTea da kidev sami, oTxi, xuTic kia mosalodneli. amitomaa aucilebeli vaqcinacia, im talRebs Soris SesaZlebelia gamovlindes kidev ufro agresiuli, saSiSi Stami an piriqiT, ufro susti. magis gansazRvra axla rTulia.
– gamodis, saSveli ar Cans?
– sabolood, albaT axali koronavirusi dafiqsirdeba, rogorc respiratoruli virusi da periodulad Segvaxsenebs Tavs, rogorc igive gripi, paragripi da a.S.
– bavSvebis acraze raime gadawyda konkretuli?
– jer ar aris saboloo SeTanxmeba, amitom ar vici zustad, magram erTi ram vici – saxelisuflebo Stoebis pasiurobis miuxedavad, mosaxleobam unda movZebnoT sakuTar TavSi Zala, mobilizeba gavukeToT Tavs da ojaxs, raTa mivideT asacrel kabinetebamde. sxva gamosavali am etapze ar Cans. imedi maqvs, male aRar gveqneba kovidis SiSi, manamde ki ar unda davnebdeT viruss da vibrZoloT bolomde, vaqcinis da janmos rekomendaciebis sruli gaTvaliswinebiT.