,, მზიანი ღამე (დაკლებულისთვის შეგვინდეთ) ” ანუ სიკეთისკენ შემობრუნების მცდელობა
მანანა ძიძიშვილი 598 24 94 97
aWaraSi gamoica axali Jurnali, romlis redaqtoria aWaris avtonomiuri respublikis mTavrobis aparatis aWaris umaRles sabWosTan urTierTobis departamentis ufrosi avTandil beriZe, ideis avtori – muzeum `mziani Ramis~ mcveli oTar gagua
JurnalSi dabeWdilia rogorc ukve gamoqveynebuli, ise sagangebod, am gamocemisTvis dawerili werilebi, romelSic, `rusTavi-2~-is satelevizio gamokiTxva-Souebisgan gansxvavebiT, respondentebi gamoxataven sakuTar gulis nadebs calkeuli `politikosebis~ mimarT, afaseben mimdinare procesebs, faqtebs. es aris mosaxleobis mier aRqmul-danaxuli realoba, rac saSualebas iZleva, ufro Rrmad Caswvde da gaiTaviso arsebuli viTareba, satkivari, radgan daavadebis gankurnebis erTaderTi saSualeba mxolod zusti diagnozia! Zvirfaso mkiTxvelo, isic gvsurs icodeT, rom Cvens mier samsjavroze gamotanili mankiereba ara mtrobisa da siZulvilis, aramed sikeTisken Semobrunebis mcdelobiTaa nakarnaxevi…~, – wers avTandil beriZe.
Tu ratom `mziani Rame~, pasuxs Jurnalis pirvelive gverdze saqarTvelos sapatriarqos wmida andria pirvelwodebulis saxelobis qarTuli universitetis reqtoris weriliT `cxovreba mziani Ramea~ vigebT: `adamianTa daniSnulebaa pirovnebad Camoyalibebis Semdeg emsaxuros Tavis qveyanas, moyvass. Aase zrdidnen momaval Taobebs Cveni winaprebi. Tu adamiani mxolod warmavali cxovrebiT tkbeba da ugulebelyofs maradiul Rirebulebebs, aseTi adamianebi, rogorc wesi, ver toveben kvals istoriaSi… erTxel, roca uwmindess hkiTxes, rogori iyo patriarqobis 20 weli, uwmindesi Cafiqrda da sevdanarevi RimiliT upasuxa: `mziani Rame, romelic aucileblad gaTendeba~.
ras waikiTxavs mkiTxveli axal gamocemaSi?
filologiis mecnierebaTa doqtori mixeil qavTaria werilSi `aseTi kaci xelis gulze unda ataroT~ wers: `albaT, gaxsovT, 2012-Si gamovida wigni `biZina ivaniSvili – saqmiT naTqvami~, sadac saubari iyo mis saqmeebze, razedac 2 miliard 800 milionze meti daixarja, axla ki Tqven (Jurnali m. Z,) sazogadoebas sTavazobT masalebs, romelic mkiTxvels mouyveba qveynisa da xalxis gaWirvebis Tanamoziareze, mis Rirsebebze, megobrobaze, siyvarulze, keTilzneobaze – yvelaferze, risTvisac Seqmna RmerTma adamiani. arada, daasaxeleT milionerTa Tu miliarderTa Soris erTi mainc, visac sakuTari qveynisa da xalxisTvis amdeni sikeTe gaekeTebinos, aseT kacs gafrTxileba sWirdeba… kacs, romelsac survili gauCndeba adamianebis sicocxlis dasacavad omi gamoucxados ukurnebel sens, amisTvis milionebi ar daiSuros, aseTi kaci xelis gulze unda ataro!~.
Jurnals qvesaTaurad aqvs `daklebulisTvis SegvindeT~. Aamave saTauriT dabeWdilia akademikosis, saqarTvelos mecnierebaTa akademiis vice-prezidentis roin metrevelis werili, romelSic avtori wers: `Zveli qarTuli enis leqsikoni `qvelis-moqmedebas~ ganmartavs, rogorc `keTilmoqmedeba, mowyaleba, wyaloba, aseve `qvelis saqme~, keTili saqme, keTilmoqmedeba, mowyaleba… moxevuri xalxuri leqsis (`kaci puradi guladze sami gafreniT didia~) mixedviT, qarTveli kaci fasdeba puradobiT, sxvisi pativiscemiT, qvelmoqmedebiT. qvelmoqmedeba qristianul saxelmwifoSi mowonebasa da waxalisebas imsaxurebda, `rameTu glaxakTa ara aqus Tvinier RmrTisa saxierisa mowyalebisai~ (giorgi merCule). `nugeSiscemai glaxakTai~ qristianuli dogmatebis mixedviT, maRal moralur Tvisebad iTvleboda. Rarib-RatakTa sasargeblod mefeebisgan, qvelmoqmedebis saxiT, gaicemoda `saxmari glaxakTaTvis~… qvelmoqmedeba sxvadasxva saukuneSi sxvadasxva formiT xorcieldeboda… saqarTveloSi arian adamianebi, romelTac TavianTi SromiT, gamWriaxobiT, axal viTarebasTan swori adaptaciiT, moaxerxes garkveuli qonebis dagroveba. maT Soris, sabednierod, iseTebic arian, romelTac cxovrebisa da moRvaweobis miznad daisaxes garkveulad daexmaron qveyanas, sazogadoebis calkeul wevrebs, xeli Seuwyon mecnierebis, kulturisa da xelovnebis ganviTarebas. calke unda SevCerde cnobili qarTveli biznesmenis, sazogado moRvawisa da dauRalavi qvelmoqmedis biZina ivaniSvilis saqmianobaze. saocaria, rom marto batoni biZina ar iTxovs reklamas – uangarod, uxmaurod moqmedebs, sikeTe, romelsac biZina ivaniSvili akeTebs, auracxelia, aRwerac ki praqtikulad SeuZlebelia. mraval xelovansa da mecniers ise gaumarTa xeli (da amas axlac agrZelebs), maT arc enaxaT da arc icnobdnen mecenats. SemTxveviTi ar iyo, rom sazogadoeba sayovelTao madlierebas gamoxatavda inkognito qvelmoqmedis mimarT… araerTi Semxvedria, romelsac sinanuliT uTqvams, rom TanadgomisTvis madlobis Tqmis uflebac ar aqvT. aseTebi aseulebia. gansakuTrebulad minda aRvniSno biZina ivaniSvilis uSurveli daxmareba, Tanadgoma qarTveli mecnierebisadmi, kerZod, saqarTvelos mecnierebaTa akademiisadmi. batoni biZina Tavad mecnieria (ekonomikur mecnierebaTa doqtori) da kargad icis mecnierebis yadri da fasi… ar arsebobs saqarTveloSi arc erTi kuTxe, biZina ivaniSvils misi kulturuli memkvidreobisTvis rom ar miexedos. aseulobiT taZris restavracias Tu mSeneblobas daadga Tavi. mis ojaxs da, cxadia, Tavad biZinasac, wminda samebis taZaric eyofa did saxelad. sameba qarTveli eris erTianobis simbolo ilia meoris locva-kurTxeviTa da biZina ivaniSvilis didi materialuri mcdelobiTaa aRmarTuli. man didi amagi dasdo universitetis pirveli korpusis reabilitacias, operisa da baletis, rusTavelis saxelobis Teatrebsa da sxva kulturuli dawesebulebebis wesrigSi moyvanas (sxvaTa Soris, baTumis ilia WavWavaZis saxelobis TeatrSic swored `qarTu jgufi~ atarebs mimdinare did kapitalur remonts – m. Z.). mecenats ar gamorCenia arc soflis meurneobis sxvadasxva dargi, Sinagan saqmeTa organoebi da, rac mTavaria, janmrTelobis dacva da kidev mravali sxva. roca ioane zosimem `qebai da didebai qarTulisa enisai~ daasrula, mkiTxvels mimarTa – `daklebulisTvis SemindeT~. mokrZalebiT davesesxebi did winaparsa da Cemi werilis Rirseul obieqtebs – qvelmoqmedT, SevTxov – `daklebulisTvis SemindeT~. qvelmoqmedebis sawyisi sikeTea, amitomaa misi ganviTareba saWiro. gulwrfelad mjera, rom qvelmoqmedebis didi tradiciis mqone saqarTveloSi Rirseul moRvaweTa SemweobiT, igi kvlav ganviTardeba~, – wers roin metreveli.
qvemoT gTavazobT ramdenime amonarids JurnalSi gamoqveynebuli sxvadasxva avtoris werilebidan:
ramaz surmaniZe, baTumis sapatio moqalaqe, sazogado moRvawe, mwerali, publicisti:
`adamiani gakeTebuli saqmeebiT, pirvel rigSi, sazogadoebis winaSe gamovlenili sikeTiT, qveynisTvis sargeblis motaniT fasdeba. mec swored amitom vuwode biZina ivaniSvils es ucxo sityva (werils `filantropi~ hqvia – m. Z.), rac qarTulad qvelmoqmeds, mowyales, kacTmoyvares Seesabameba. qarTuli sazogadoebrivi cxovrebis asparezze batoni biZina swored am niSnebiT gamoCnda da umZimes mdgomareobaSi myof adamianebs, mwerlebs, mecnierebs, msaxiobebs, musikosebs, mxatvrebsa da sxvebs, rogorc ityvian, sulze miuswro… Ralats ver davarqmev, magram biZina ivaniSvilis garemocvidan yvelam ver gaamarTla, pirvel rigSi, prezidentma, romelic ara ubralo oponentad, aramed mtrad gadaekida, es naTelia… saqarTveloSi ganviTarebulma movlenebma am erovnul simdidresac (baTumis botanikur baRzea saubari – m. Z.) Seaxo msaxvrali xeli. msoflioSi saxelganTqmuli dawesebuleba CamoarTves mecnierebaTa akademias da baTumis merias gadasces… 118 heqtarze bobolebs agarakebi unda moewyoT. biZina ivaniSvilma gadaarCina bunebis es saocreba. manve gadaaqcia baTumis delfinariumi unikalur obieqtad… man uTvalavi sikeTiT gamoiCina Tavi, ar dagvaviwydes da isic gvaxsovdes, rom Cvengan igi keTil ukugebasac `imsaxurebs~.
oTar gagua, muzeumis `mziani Rame~ mcveli:
– Cemi cxovrebis bolo wlebi baTumis botanikur baRTanaa dakavSirebuli. didi umaduri vinme unda iyo, saerTaSoriso saqvelmoqmedo fondi `qarTu~ da biZina ivaniSvili ar axseno, romlis keTili nebiT gadaurCa gaCanageba-gasxvisebas msoflio mniSvnelobis es mwvane saocreba, amitomac nu gagikvirdebaT, rogorc ki saSualeba momecema, am kacis qeba-didebisagan Tavs Tu ver vikaveb. vamayob, rom qarTvelia. Amisi cxovrebis wesi da sazrunavi qveyana, xalxi, maTi gasaWiria… mis mier gadadgmuli yoveli nabiji, yovelgvari ukugebis gareSe, mxolod da mxolod samSoblos, sazogadoebis, misi samomavlo interesebis, sulierebis, mecnierebis, kulturis, xelovnebis, ganaTlebis, aRmSeneblobis winsvliTaa gamiznuli… es ar aris Cveulebrivi qvelmoqmedeba, mavanis sulgrZelobis gamoxatva, es qveynis gadarCenis, Senebis, inteleqtualuri potencialis SenarCunebisTvis gadadgmuli nabijebia, im problemebis gadawyvetaa, razedac saxelmwifo unda zrunavdes. roca msgavs gadawyvetilebas kerZo piri iRebs, igi sazogadoebis gansakuTrebul yuradRebas da pativiscemas imsaxurebs. amdenad, am sikeTiT sargeblobde da Sesatyvis Sefasebas ar aZlevde, uzneobaa!~
naTia da elguja basilaZeebi:
`Cemda moulodnelad receptis mixedviT dauniSnes Cems barbares Zvirad Rirebuli wamali da SesaZen Tanxas Tavad aRniSnuli fondi (fondi `qarTu~ – m. Z.) ricxavs da 16-dan 18 wlamde milionze meti daericxeba barbares, srulyofilad rom gaizardos da liliputi ar darCes…~ ar unda viyoT umadurebi, simarTle unda vTqvaT da erTmaneTs sikeTe unda davufasoT madlierebis gamoxatviT. ufals uyvars madlierebis gamomxatvelni, radgan umaduroba sxva codvebze mCate codva ar aris! ratom dumxarT aTasobiT da aTi aTasobiT sikeTenawyalobevi mSoblebi da ojaxis mamamTavrebi, aseTi sayovelTao dumili xom sazogadoebis umadurobaze metyvelebs? Cven vekiTxebiT uklebliv yvelas – `nacebs~, `evropelebs~, `leiboristebs~, `demokratebs~, `wiTlebs~, `TeTrebs~, `cisferebs~… gaqvT am kacis augad xsenebis ufleba?~.
ჯანსუღ ჩარკვიანი, პოეტი:
`mxolod erTs vityvi: Tavi daanebon biZina ivaniSvilis lanZRvas, man faSizmi daamxo! meti ra unda gaekeTebina!~.
jamlet xuxaSvili, cnobili komentatori:
`biZina ivaniSvili… midis moskovSi, swavlas agrZelebs aspiranturaSi, icavs disertacias, brundeba saqarTveloSi, amjerad igi sxvadasxva kvleviT institutSi, maSin jer kidev bevrisTvis ucnobi, kompiuteris `tvinis~ teqnologiaze muSaobs da imdenad warmatebiT, rom saxelmwifo bankSi mis angariSze sakmaod didi Tanxa dagrovda, romelic 1988 wels CamoarTves. Semdeg isev moskovi da ukve `niWis proporciuli~ didi biznesi. mere mSobliuri saCxeris da qveynis siyvarulma kvlav saqarTveloSi daabruna da ase daiwyo man ucxoeTSi dagrovebuli kapitaliT qvelmoqmedebis grZeli da Tqven warmoidgineT, rTuli gza. yvelaze mTavari ki erTia, vinc mas axlos ar icnobs, ver warmoidgens, ramdenad Tavmdabali da mokrZalebulia. misTvis yvelaze didi bedniereba misi niWieri ojaxia. patriotizmze aRarafers vambob, radgan amis gareSe albaT, mravali sacxovrebel adgils Seicvlida. Tumca es ar exeba adamians, romelsac moTminebis usazRvrod didi fiala gaaCnia, es ki mxolod keTilgonierebis da mamuliSvilobis ganmsazRvrelia~.
Tamar siraZe, baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universitetis proreqtori, profesori:`araerTgzis mqonda bedniereba am ojaxSi yofnisa da maspinZlebTan urTierTobisaU. upirvelesad, rac TvalSi sacemia, maTi ojaxuri idiliaa. es aris adgili, sadac simSvide, siyvaruli, erTguleba da urTierTpativiscema sufevs, sadac grZnob, rom ojaxi qveynis safuZvelia, rom ojaxSi siTbo da siyvaruli unda mbrZaneblobdes da ara merkantilizmi da qonebrivi ampartavneba; ojaxi, sadac qarTuli suli trialebs yvelgan da yvelaferSi. Aam siTbos mamoZravebeli Zala qalbatoni ekaterinea. albaT bevri fiqrobs, rom is udardeli, ganebivrebuli pirovnebaa. SemiZlia dagarwmunoT, rom is bevr Cvenganze mets Sromobs, fiqrobs, ganicdis. is inteleqtualuri, farTod erudirebuli da gulisxmieri adamiani da amasTanave, Seudarebeli dedaa. ojaxuri idiliis mTavari faqtori ki am SesaniSnavi wyvilis gamorCeuli Tavmdabloba gaxlavT, arasodes gahyvirian sakuTari qvelmoqmedebis Taobaze. albaT, amis gamoa, rom visac ki moesurveba, cils swamebs an usamarTlo braldebebs uyenebs maT. Aam ojaxs ar unda uwevdes Tavis marTleba da sakuTari guluxvobis mtkiceba im sazogadoebis winaSe, romelsac uangarod emsaxureba.
rezo jabniZe, saqarTvelos soflis meurneobis akademiis akademikosi, profesori:
`mwvane koncxis~, baTumis botanikuri baRis, yofili sasoflo-sameurneo institutis mimdebare teritoriis daqucmaceba-gayidva-gasxvisebas batoni biZina ivaniSvilis saxels ukavSireben, sinamdvileSi ki `nacionalebma~ mosvlis pirveli dRidanve daiwyes `mwvane koncxis~ teritoriis, unikaluri dasasvenebeli da turistuli nagebobebis gayidva, ngreva, gasxviseba, `nacionalebis~ `ugunurma laSqrobam~ Seiwira sanatorium `aWaris~ sami korpusi…~.
nugzar oqropiriZe, soflis meurneobis mecnierebaTa akademiuri doqtori:
`nuravin cdilobs mosaxleobis darwmunebas imaSi, rom TiTqosda saukunes gadacilebuli, mravalwliani xeebis erTi romelime mikroraionidan meoreSi gadatana ekologiur katastrofas iwvevdes… katastrofa is iyo, gasuli saukunis miwuruls saqarTvelos tyeebi, dawyebuli wiTeli xididan goderZis uReltexilis CaTvliT, umowyalod rom gaiCexa, Zvirad Rirebuli xeebi ki Calis fasad mihyideT gadamTielebs. bevri Tqvengani, romlebic axla baton biZinasken iSverT xels, Cinosanic da uCinonic, erTad iyaviT am uRirs saqmeSi CarTulni, am SemTxvevaSi ki piriqiT – gadaberebuli da sicocxlis bolo fazaSi (xmobis) Sesuli xeebis gaaxalgazrdaveba, vegetaciuri procesebis gaaqtiureba da sicocxlisunarianobis gaxangrZliveba xdeba. Aaseve, yuradsaRebia msgavsi dendrologiuri parkis ase mokle droSi Seqmna, romelic sul male msoflios masStabiT msgavs parkebs Soris pirvel xuTeulSi iqneba. batonma biZinam qobuleTis raionis sofel gvaraSi 2012 wlidan arsebul vazisa da xexilovani mcenareebis sanerges 6800 Zirze meti elitaruli jiSis nergebi gadmosca, romelic saqarTvelos mosaxleobaze simbolur fasad iyideba~.
Jurnal `mzian RameSi~ waikiTxavT sxva avtorebis werilebsac, masSi dabeWdilia aseve biZina ivaniSvilis mier `qarTuli ocneba – demokratiuli saqarTvelos~ yrilobaze warmoTqmuli sityva.
Jurnalis gamomcemelia baTumis botanikuri baRi, sruliad saqarTvelos kaTolikos-patriarqis ilia meoris kompleqsi `savane – mziani Rame~, daibeWda Sps-Si `Tega~. `gamocemaze muSaobdnen avTandil beriZe, oTar gagua, ramaz surmaniZe, mixeil qavTaria, ia SalamberiZe, mzia SavaZe, maka ZoweniZe (pasuxismgebeli mdivani), rezo jabniZe.
Jurnali `mziani Rame~ weliwadSi erTxel gamova.