,, საქართველო ვერ ჩამოყალიბდა სრულფასოვან საზღვაო ქვეყნად”
ირმა ცეცხლაძე 27 48 94
`moxaruli var, rom aWaraSi, iseve rogorc Cveni qveynis sxva regionebSi, izrdeba interesi mezRvauris profesiisadmi. vwuxvar, rom erT dros Zlieri qarTuli floti aRar arsebobs. jarTis fasad Cabarebuli Cveni gemebi axla sxva saxelmwifoebis droSiT dacuravs. es mtkivneulia TiToeuli CvenganisTvis. warsulis am mZime gamocdilebas unda davupirispiroT efeqturi, mizanze orientirebuli politika da nabij-nabij SevqmnaT, ganvaviTaroT sakuTari floti~, – ganacxada mezRvauris dRisadmi miZRvnil dResaswaulze qveynis premierma mamuka baxtaZem da gansakuTrebulad aRniSna mezRvauris profesiis udidesi datvirTva.
marTlac samwuxaroa imis aRiareba, rom saqarTvelo ver Camoyalibda srulfasovan sazRvao qveynad. sanaosno ganadgurebulia. Cveni qveynis teritoriebis gavliT aziidan evropisken da piruku tvirTebis gadazidviT biujetSi ar Sedis soliduri Senatani. saqarTvelo ver sargeblobs bunebrivi geopolitikuri upiratesobiT. savaWro flotis gareSe misi satranzito funqcia srulad verasodes amoqmeddeba. sabednierod, gvyavs profesionali kadrebi, romlebic aRdgenil sanaosnoSi siamovnebiT dasaqmdebian. Tavis droze gaJRerebuli informaciiT, saqarTvelos gavliT sazRvargareT miedineba 12 milioni tona navTobi da navTobproduqti, rac iZleva optimizmis safuZvels, rom flots, Tuki Seiqmna, mudmivi datvirTvis reJimSi amuSaveben. specialistebis azriT, gasaTvaliswinebelia isic, rom msoflioSi gemebis raodenoba maTze moTxovnas aRemateba. aqedan gamomdinare, bevria msurveli, gaaqiraos es gemebi Semdegi Sesyidvis perspeqtiviT. uamravi winadadebis da SeTavazebebis miuxedavad, es sakiTxi jer kidev ar aris saTanadod dasmuli samTavrobo doneze.
ra xdeba sazRvao dargSi, rogor iyo warsulSi da ra gvaqvs axla, rogor mzaddeba gemebis ekipaJTa Semadgenloba, ra sistemiT mimdinareobs am profesiis adamianebis swavleba – amaze da sxva saintereso Temebze saubrobs baTumis umaRlesi sazRvao-sainJinro saswavleblis `anris~ reqtori, Soreuli naosnobis yofili kapitani anzor diasamiZe.
– Tqven wlebis ganmavlobaSi seravdiT zRvebsa da okeaneebs, axla xmeleTze zRvaosnebs zrdiT. ra migaCniaT Cveni, rogorc sazRvao qveynis yvelaze mtkivneul problemad?
– varT sazRvao qveyana da ar gvyavs sazRvao floti – erT-erTi pirveli da Zireuli problema swored es aris. sabWoTa kavSirs rom vaxseneb, zogierTs gulze misdis, magram isic xom faqtia, rom im periodSi gvyavda erT-erTi uZlieresi floti kavSiris masStabiT. igi arasodes Camosula arsebul 15 sanaosnos Soris mesame adgils qveviT. 56 gemi Sedioda am flotis SemadgenlobaSi, romelsac 5 000 kaci emsaxureboda. 2300 adamiani mxolod mcurav SemadgenlobaSi Sedioda.
– da ratom dauSves aseTi flotis gayidva?
– damoukidebel qveyanaSi didi politikuri da ekonomikuri cvlilebebis gamo, uceb ver aewyo menejmenti da ver dasaqmda gemebi, risi problemac sabWoTa dros ar iyo. rasakvirvelia, medroveebma da avantiuristebma xeli Seuwyves procesebis uaryofiTad ganviTarebas da Zvirfasi gemebi jarTis fasad gaiyida. am gemebis naxevarze meti Txevadi tvirTis gadamtani tankeri iyo, 16-17 – balkeri (mSrali tvirTis gemi). amas emateboda TevzsaWeri da gemTsaSeni floti.
– samxedro gemebi Tu gvyavda?
– rogor ara, foTi savse iyo samxedro gemebiT Tu katarRebiT. iqauroba sulac samxedro portad iyo gamocxadebuli. aseve, ar dagvaviwydes foTis TevzsaWeri sammarTveloc – saokeano trailerebi hyavdaT. 29 – maTi da 4 Cveni TevzsaWeri seineri erT dReSi gaiyida. araferi darCenila iqidan. ras vizamT, es yvelaferi istorias Cabarda ukve. arsebobs saTanado organoebi, romlebmac Seiswavles saqme da albaT, gaakeTes daskvnebi.
cnobisaTvis: mas Semdeg, rac saqarTvelom damoukidebloba moipova, dagvrCa ori uzarmazari gemi – `akaki wereTeli~ da `daviT aRmaSenebeli~. maT saxelebi Seucvales da bolo dromde TurqeTis droSiT dacuravdnen. aseve, gvyavda `akademikosi vekua~, `nodar dumbaZe~, `ilia WavWavaZe~, `akademikosi uznaZe~, `nato vaCnaZe~ da a.S. sxvaTa Soris, ar SemiZlia ar aRvniSno, rom `nodar dumbaZe~ jarTad daWres. is gemebi ki, rac gaiyida, Tanamedrove sanavigacio teqnikiT aRWurvili, maRali klasisa da avtomatizaciis sazRvao xomaldebi iyo. maT Tavis droze msoflios 60-ze meti qveynis 200-mde navsadgurSi hqondaT Ruza CaSvebuli. yvela gemi, romelic CamovTvaleT, saqarTvelos sazRvao istorias werda.
– ar daayeneT es sakiTxi qveynis samTavrobo da biznesstruqturebSi?
– rogor ara, magram ratomRac CaTvales, rom gemebis SeZena ar iqneboda CvenTvis momgebiani. ori wlis win kvalificiuri monitoringi Caatares da im daskvnamde mividnen, rom qveyanas ar sWirdeba savaWro floti. rac Seexeba bizness, ratomRac uaryofiTi damokidebulebaa gemebis SeZenis mimarT… Cven aseve davafuZneT baTumis sazRvao sanaosno. gvindoda gemebis SeZena, magram ar gamogvivida obieqturi Tu subieqturi mizezebis gamo. zRvispira qveyana varT da amis miuxedavad, mxolod sazRvao saxelmwifod Camoyalibebis gzaze vdgavarT, jer kidev Soria am procesis dasrulebamde.
– biznesmenebSi ram ganapiroba uaryofiTi foni?
– es iseTi sferoa, romelsac specifikuri codna da mravalwliani gamocdileba sWirdeba, saTanado mogebaze rom gaxvide.
– xom gvyavda am sferos specialistebi?
– gvyavda da aRar arian – axlaxan, sanaosnos bolo ufrosi gardaicvala…
– modiT, warsuls Tavi davaneboT da dasaqmebis sferoze visaubroT. specialistebs xom zrdiT? amdeni xania, saswavlebeli arsebobs da… ra profesiebs sTavazobT kursantebs?
– daviwyoT imiT, rom flotis gayidvis miuxedavad, 5 aTasis (maSindeli mezRvaurebis raodenoba) nacvlad 11 aTasi moqmedi mezRvauri gvyavs da am ricxvs TiTqmis yovel wels saSualod 500-600 kaci emateba. ucxoeTis nebismier gemTwamyvan kompaniaSi SeuZliaT Cvens kadrebs dasaqmdnen, radgan Cveni diplomi erTaderTia qveynis profesiul diplomebs Soris, romelsac scnobs mTeli msoflio – Cveni saswavlo struqtura aRiarebulia saerTaSoriso sazRvao organizaciis mier.
– aq mxolod gemis ekipaJis rigiTi Semadgenloba swavlobs?
– ara. yvela poziciaze arian kursantebi. sxvaTa Soris, minda gacnoboT, rom Tuki sabWoeTSi 115 Soreuli naosnobis kapitani gvyavda, saidanac mxolod 55 iyo qarTveli, axla 480 Soreuli naosnobis kapitani gvyavs, maTgan sul cota 300 maincaa moqmedi. 400-mde ufrosi meqanikosia, aseve kapitnis TanaSemwe…
– gamodis, floti Tu aRdga, ekipaJebis dakompleqtebas iolad SevZlebT, magram ramdenad daTanxmdebian es kadrebi dolarebze miRebuli xelfasebis larebiT Canacvlebas?
– garwmunebT, Tuki iq 18 aTas dolarze muSaobs kapitani, aq Camova da naxevar xelfass dayabuldeba, oRond Cveni droSiT icuros. SegiZliaT gamokiTxva CaataroT da naxavT, rom nebismieri mezRvauri ase gipasuxebT.
– riT axsniT amas, patriotizmiT?
– rac gindaT, is daarqviT, magram faqtia, mobezrdaT sxvisi droSiT curva, sxva erovnebis xalxis brZanebebze sirbili. Cveni gemi maTTvis igive sakuTari ojaxia da, cxadia, sakuTar WerqveS muSaobas amjobineben.
– Tqveni umaRlesi saswavlebeli ramdenma daamTavra?
– `anris~ arsebobis 11 wlis ganmavlobaSi saswavlebeli 4 aTasma kacma daamTavra. aqedan, monitoringis monacemebiT, 3 aTasi dasaqmebulia. vinc kargad swavlobs da warmatebiT amTavrebs, Tavad vagzavniT praqtikaze Soreul naosnobaSi, Semdeg xels vuwyobT dasaqmebaSic. amas vaxerxebT sxvadasxva kruingul kompaniasTan gaformebuli xelSekrulebebis wyalobiT. 2016 wels gvqonda bakalavriatis pirveli gamoSveba da Cveni ori yofili kursanti ukve kapitnis meore TanaSemwed iniSneba, erTic – ufros TanaSemwed. mimaCnia, rom brwyinvale Sedegia.
– kapitnad muSaobas damatebiTi saswavlo kursi ar sWirdeba?
– ara, umaRlesi safexuria bakalavriati. akademias, navigaciis instituts da Cven erTi da igive xarisxis diplomi gvaqvs. kapitnobamde misaRwevad garkveuli gamocdileba da sertificirebaa saWiro, rasac saerTaSoriso sazRvao organizaciis konvencia aregulirebs.
– ramdensafexuriani saswavlo sistema gaqvT?
– sistema Sedgeba profesiuli saswavleblis, bakalavriatis, dasaqmebisa da sertificirebis centrebisgan. yvela rgoli erTmaneTs avsebs. rogorc giTxariT, aqve iReben diplomebs, aqedan saqmdebian da, saWiroebis SemTxvevaSi, sargebloben sertificirebis centris momsaxurebiT. aq gadamzaddebian saerTaSoriso konvenciis mixedviT 5-3 weliwadSi erTxel, raTa aimaRlon Tanamdebobrivi safexurebi. moqmedi kapitanic ki valdebulia 5 weliwadSi erTxel gaiaros sertificireba. mokled rom vTqvaT, mTel karieras ganaTlebis mxriv, uzrunvelyofs es saswavlebeli. Tanac aq sakuTari gvaqvs yvela servisi, rac aucilebelia swavlebis dros, maT Soris, saswavlo gemic ki. amasTan, gvaqvs saerTo sacxovrebeli 70 kacze.
– ra fakultetebia bakalavriatSi?
– sazRvao navigacia da gemis meqanika. aq 215 kursanti swavlobs, xolo profesiul saswavlebelSi – 240.
– siaxleebi Tu gaqvT?
– vapirebT ianvridan Cveni profesiuli saswavleblis swavlebis formatis gafarToebas. emateba sagnebi da naxevari wliT – weliwad-naxevramde izrdeba swavlis xangrZlivoba. gadavdivarT modulur swavlebaze. cvlileba gamoiwvia rigiTi Semadgenlobis viza-programebis Secvlam. axali programis meSveobiT, Cvens kursdamTavrebulebs SeeZlebaT xmeleTzec imuSaon sxvadasxva kompaniaSi. vTvli, rom Cveni mxridan es wingadadgmuli nabijia.
– ra sagnebs amatebT da axali specialobebiT sad SeiZleba dasaqmeba?
– emateba zogadsaganmanaTleblo disciplinebi, rogoricaa informirebuli wigniereba (informatika), raodenobrivi wigniereba (maTematika), ucxo enebi, mewarmeoba (menejmenti, biznesis marTva da sxv.), samoqalaqo ganaTleba (samarTali) da a.S. mokled rom vTqvaT, Tuki adre Cvens kursantebs mxolod viwro specialoba gaaCndaT, axla SeuZliaT ara mxolod kerZo kompaniebSi, Zalovan struqturebSic ki dasaqmdnen umcrosi oficris wodebiT.
– samgzavro gemebisTvis Tu gaqvT gadasamzadebeli kursebi? vgulisxmob damlageblebs, mzareulebs, mimtanebs…
– rasakvirvelia. Tu ar SeiTvises sazRvao unar-Cvevebi, ver icxovreben da imuSaveben gemze. 12-dRiani gacnobiTi kursi sakmarisia. maT ar sWirdebaT erTwliani momzadeba. mTavaria, avuxsnaT gemebis agebuleba da usafrTxoebis dacvis wesebi. magram amis Semdeg isini gadian sertificirebas, rac 2,5 Tvea da Semdeg eZlevaT samgzavro gemebze muSaobis ufleba. saqarTvelos masStabiT mxolod Cven vaxorcielebT msgavs kursebs. mezRvauris pasporti ukve 100-ma aseTi profesiis adamianma aiRo. mTlianobaSi, 3,5 Tve mainc sWirdebaT, raTa sabolood daakmayofilon saerTaSoriso sazRvao konvenciis moTxovnebi.
– mzareulebisTvis calke programa gaqvT?
– diax. am dReebSi saqarTvelos sazRvao transportis saagentom wamoiwyo gemis mzareulebis swavlebis programa, romelic, albaT, 4-Tviani iqneba. `xmeleTis mzareulebs~ gadavamzadebT. cxadia, unar-CvevebTan erTad, unda gaaCndeT janmrTelobis damadasturebeli cnobac. sxvaTa Soris, amJamindeli mezRvaurebisTvis aucilebelia cxovrebis jansaRi wesis dacva, radgan sxvagvarad ver moxvdeba gemze.
– swavlebis procesSi ra problemebs awydebiT?
– principSi, aranairs, Tu ar CavTvliT, rom CvenTan saswavlad modian mxolod aWaris mkvidrni. CemTvis es gasagebia, maT umravlesobas mama-papidan mosdgams mezRvauroba da ician, raze midian, magram sawyenia, rom zRva qveynis sxva regionebSi ar aris miCneuli sakuTrebad. magaliTad, ratom ar Camodian saswavlebelSi kaxeTidan, qarTlidan Tu imereTidan, am profesiis wyalobiT isini xom dovlaTianad icxovreben da win wasweven sakuTar ojaxebs. cxadia, gamonaklisi aris, igive kaxel kapitnebs Tu qarTlel mezRvaurebs vgulisxmob, magram faqtia, rom zRva qarTulia da aq dasaqmebulTa raodenobac qarTvelebiT unda gavzardoT, kuTxurobiT ar SemovifargloT. mjera, isev zRva da zRvaosnebi gadaarCenen qveyanas da win wasweven ekonomikas.