წაიკითხეთ, ნუ გადაფურცლავთ, შიდსისგან არავინაა დაზღვეული!
ირმა ცეცხლაძე 27 48 93
Sidsis kvireulTan dakavSirebiT gadavwyviteT, kidev erTxel SegveTavazebina Cveni mkiTxvelisaTvis sakmaod sagangaSo monacemebi, romelic wlebis ganmavlobaSi ar iZleva TviTdamSvidebis aranair saSualebas. saqarTveloSi 2018 wlis 27 noembris monacemebiT, infeqciuri paTologiis, Sidsisa da klinikuri imunologiis samecniero-praqtikul centrSi registrirebulia aiv-inficirebis 7 368 SemTxveva. aqedan
5 517 – mamakaci, xolo 1 851 – qali. pacientTa umravlesoba 29-dan 40 wlamde asakisaa. Aaqedan Sidsi ganuviTarda
3 816 pacients, 1500 gardaicvala. wels qveynis masStabiT gamovlinda 606 axali SemTxveva. Aiv-mkurnalobazea 4 524 (maT Soris afxazeTSi – 526 pacienti).
am bolo 3 wlis ganmavlobaSi virusi umetesad emarTebaT 18-dan 25 wlamde axalgazrdebs. jer arsebuli monacemebi epidemiad ar iTvleba, magram iseTi patara qveynisTvis, rogoric saqarTveloa, sakmaod sagangaSoa. eqimi- epidemiologi maia cincaZe asakobrivi jgufis cvlilebas mozardebis mier sqesobrivi cxovrebis imaze adre dawyebas ukavSirebs, vidre aqamde fiqsirdeboda, xolo `narkotikebis momxmarebelTa saqarTvelos qselis~ warmomadgeneli koka labartyava virusis `gaaxalgazrdavebis~ process saqarTveloSi gatarebuli narkopolitikiT xsnis: `saxelmwifos ara aqvs Camoyalibebuli kompleqsuri xedva. narkomania avadmyofobaa, aqedan gamomdinare, aucilebelia kanonis humanizacia momxmareblis mimarT da gamkacreba – gamsaRebelTa kuTxiT~.
Sidsis virusiT zrdasrulebis garda, bavSvebic arian inficirebuli. saqarTveloSi sul 105 bavSvia gamovlenili. maTi asakobrivi kategoria 0-dan 14 wlamdea, amaTgan 66 vaJia, 39 – gogona, 27 – gardaicvala, 47 ki mkurnalobaze rCeba.
rac Seexeba Cvens regions, aWaraSi aiv-inficirebulTa 60 axali SemTxveva dafiqsirda, rac stabilurad miaCniaT specialistebs, vinaidan igive ricxvi iyo SarSanac, wlis 11 Tvis monacemebiT.
interviusTvis moviwvieT Cveni gazeTis xSiri stumari, infeqciuri paTologiis, Sidsis/tuberkulozis regionaluri centris Sidsis departamentis ufrosi, medicinis doqtori nargiz beriZe, romelic am virusis gavrcelebis sawyisi stadiebidan mkurnalobs pacientebs.
– qalbatono nargiz, saqarTvelos masStabiT arsebuli statistika SemaZrwunebelia. ratom imata SemTxvevebma?
– arsebuli ricxvi matebad ar migvaCnia, ubralod, meti dainficirebuli gamovlinda gaaqtiurebuli skriningis meSveobiT, romelic didi masStabiT mimdinareobs C hepatitisa da aiv-infeqciis gamovlenis kuTxiT.
– ra siptomebi aqvs aiv-infeqcias?
– saqmec isaa, rom mas, sawyis etapze, aranairi simptomebi ar gaaCnia da, aqedan gamomdinare, avadmyofoba sruliad uCumrad ikrebs Zalebs. mxolod mesame stadiaze iwyebs virusi Tavis gamovlenas, Tumca aqac TviTdiagnoziT verafers gaxdebiT, infeqcias mxolod da mxolod eqimis meSveobiT daadgenT.
– da ra xdeba mesame stadiaze?
– simptomebi mravalnairia. kerZod, wonaSi aramotivirebuli kleba (masis kleba 10%-ze metad), xangrZlivi diarea (Tvis ganmavlobaSi), sxvadasxva tipis gamonayari kanze, maT Soris, kandidozuri gamonayari piris RruSi an sxvagan, lorwovan garsze. xSiria aseT pacientebSi nebismieri etiologiis meningiti, pnevmoniebi… tuberkulozi gaxlavT erT-erTi Tanamdevi daavadeba.
– aWaraSi ramdeni bavSvia inficirebuli?
– 12 bavSvi gvyavs aRricxvaze da vmkurnalobT. ase rom, maTi janmrTelobis mdgomareoba damakmayofilebelia. aqve minda aRvniSno, rom isini Cveulebrivad izrdebian, viTardebian da arafriT Camouvardebian Tanatolebs.
– axali SemTxvevebi dafiqsirda?
– sami welia, virusi bavSvebSi ar dafiqsirebula mTeli saqarTvelos masStabiT, risi mizezic gaxlavT saxelmwifo programa `dedidan Svilze aiv- infeqciis gadacemis profilaqtika~, romlis farglebSic yvela orsuls ikvleven qalTa konsultaciaSi daregistrirebisTanave. anu xdeba daavadebis prevencia. daavadebulebi iReben antivirusul mkurnalobas. Semdeg, Cvils, dabadebisTanave eZleva medikamentebi, rac minimumamde amcirebs bavSvis dainficirebis Sanss.
– rogor inficirdebian patarebi?
– saqarTveloSi mxolod da mxolod vertikaluri gziT, anu dedidan – Svilze. qveynis masStabiT mxolod 4 SemTxveva dafiqsirda sisxlis gadasxmis meSveobiT da 2-ic daudgenelia, radgan patarebi ar arian im asakis, sqesobrivi gziT an intravenuri narkomaniiT rom dainficirebuliyvnen.
– inficirebuli qalebi ra gziT iReben viruss?
– qalebi, ZiriTadad, meuRlisgan arian inficirebulni, romelTa umravlesoba narkotikebis inieqciuri momxmarebelia. cotaa narkomani qalebis an meZavebis ricxvi, radgan isini zedmiwevniT icaven usafrTxoebis da profilaqtikis wesebs.
– rogor mimdinareobs am adamianebis mkurnaloba?
– absoluturad ufasod, radgan mzardi statistikis fonze sakmaod didi mniSvneloba eniWeba am process. am mxriv mniSvnelovania saerTaSoriso donorebis roli. aiv/Sidsis diagnostireba da mkurnaloba globaluri fondisa da saqarTvelos mTavrobis dafinansebiT xorcieldeba aq mcxovreb nebismier pirze, socialuri statusisa da moqalaqeobis miuxedavad. yvelas SeuZlia analizis gakeTeba da Tu aRmoaCndeba aiv-infeqcia, mas aseve ufasod Cautardeba damatebiTi gamokvlevebi hepatitebze, sxvadasxva daavadebasa da organizmis zogad mdgomareobaze. swored amis Semdeg gansazRvravs eqimi mkurnalobis meTods. samkurnalo wamlebs pacientebi centrSi TveSi erTxel iReben, aseve, 4-5 TveSi erTxel itareben gamokvlevebs.
– ikurneba Tu ara Sidsi? ramdenjerme gaJRerda axali saswaulmoqmedi medikamentis Sesaxeb informacia.
– ara, axali araferia da virusi ar ikurneba, magram imarTeba da nulamde mcirdeba, anu swori medikamenturi mkurnalobiT garkveuli dadebiTi Sedegi miiRweva. dResdReobiT Sidsi aris qronikuli, marTvadi infeqcia. pacientebi mTeli sicocxlis ganmavlobaSi iReben preparatebs da Tuki virusi ganuldeba mkurnalobis gziT, igi aRar warmoadgens infeqciis wyaros.
– Tuki pacienti uars ityvis an Sewyvets mkurnalobas?
– aseT SemTxvevaSi virusi Zvlis tvinidan gaZlierebulad iwyebs gamravlebas da xdeba medikamentebis mimarT rezistentuli, rac SesaZloa, cudi SedegiT dasruldes. swored amitomaa aiv-inficirebulTaTvis mniSvnelovani eqimis rekomendaciebis Sesruleba, janmrTelobis mdgomareobis regularuli Semowmeba da wamlis gansazRvrul dros gansazRvruli doziT miReba. aqve minda aRvniSno, rom myavs pacientebi, romlebic 17-18 welia aRricxvaze imyofebian da sakmaod normalurad grZnoben Tavs. maT garegnulad ar etyobaT, rom aiv-inficirebulebi arian. davamateb kidev, rom is medikamentebi, rac arsenalSi gvaqvs, usafrTxoa da janmrTelobis garantias iZleva miuxedavad imisa, rom srul gankurnebas ver uzrunvelyofs. aqve minda ganvacxado, rac araerTxel miTqvams, marTalia, msoflio statistikiT saqarTvelo miekuTvneba aiv-infeqcia Sidsis dabali prevalentobis qveynebs da, rac ufro sainteresoa, am qveynebs Sorisac erT-erTi yvelaze bolo adgili ukavia, magram ar unda daviviwyoT, rom inficirebulebis ricxvi lamis 7 000-s utoldeba, es ki iseTi mcirericxovani erisTvis, rogoric saqarTveloa, sakmaod soliduri raodenobaa.
– erTxel kidev ganvmartoT, ras niSnavs aiv-i.
– es aris virusis abreviatura (adamianis imunodeficitis virusi), romelic anadgurebs imunur sistemas da cxovrobs da mravldeba mxolod adamianis organizmSi. virusi TandaTan amcirebs organizmis winaaRmdegobis unars infeqciebis mimarT, garkveul momentSi ki es unari imdenad mcirdeba, rom SesaZloa adamians Seeyaros iseTi infeqcia, romliTac sxva ar an Zalian iSviaTad sneuldeba.
– ramdenad swrafad vlindeba virusi dainficirebis momentidan?
– Tuki daavadeba rTul stadiaSia, sam TveSi vlindeba. es yvelaze saSiSi, momakvdinebeli simptomia. sxva SemTxvevebSi ki damaxasiaTebeli simptomebi sam-oTx weliwadSi fiqsirdeba.
– ramdenad usafrTxod SegviZlia vigrZnoT Tavi rigiTma moqalaqeebma igive klinikebSi, kerZo dantistebTan an silamazis salonebSi, tardeba Tu ara raime saxis monitoringi am kuTxiT?
– simarTle giTxraT, amaze pasuxi Cems kompetencias aRemateba, epidemiologebi ukeT gagcemen pasuxs, Tanac bolo wlebSi mkveTrad iklo klinikebidan Tu silamazis salonebidan virusiT dainficirebis SemTxvevebma.
– ramden gradusze nadgurdeba virusi?
– igi naklebad gamZlea garemoSi. mzis sxivebzec ki nadgurdeba, aRarafers vambob aduRebul wyalze. 800-ic hyofnis, swored amitom mikvirs, ratom ver uzrunvelyofen xolme prevenciuli usafrTxoebis dacvas zemoT xsenebul klinikebSi. cxadia, riski arsebobs iq, sadac SesaZlebelia kanis mTlianobis darRveva. Tavadac gaxsovT, adre rogori sixSiriT xvdebodnen CvenTan sisxlis gadasxmis Tu stomatologiuri klinikebidan medpersonalis gulgrilobiT gamowveuli Secdomebis gamo dainficirebuli adamianebi.
– ramdeni xani mimdinareobs skriningi da raSi Svelis isedac ukurnebeli seniT daavadebuls momakvdinebeli diagnozis adre dasma?
– skriningi droulad avlens viruss da adamians Sansi eZleva Sidsi, rogorc zemoT vTqviT, qronikul, marTvad daavadebad aqcios. uamravjer miTqvams, magram kidev CamovTvli, ras unda eridon moqalaqeebi, rom ar dainficirdnen: SemTxveviT, daucvel seqsualur kavSirs. yvelaze xSirad avaddebian homoseqsualebi, aseve, intravenur narkomanebs yovelTvis unda gaaCndeT erTjeradi nemsebi, raTa erTmaneTs ar gadasdon virusi. sxva SemTxvevebze ukve visaubreT. aucilebelia, adamianebma ar daiviwyon, rom aiv-infeqcia yvelganaa da SesaZloa, wuTierma siamovnebam mTeli cxovreba gausaZlis arsebobad gadauqcios.
– Zalian uWirT Tqvens pacientebs rogorc fizikurad, ise moralurad. fsiqologebi Tu gyavT maTTvis?
– ara, samwuxarod, Stati ar aris daSvebuli, arada, namdvilad saWiroa. rogorc aRniSneT, fizikur tkivils emateba moraluri mdgomareoba. yvela icodebs igive onkologiur sneuls, magram rogorc ki igeben aiv-inficirebulis Sesaxeb, maSinve wyveten masTan kavSirs da riyaven sazogadoebisagan. swored amitom avadmyofi iZulebuli xdeba, dafaros Tavisi statusi, rac, TavisTavad, gacilebiT saSiSia. es adamianebi mainc ar rCebian profesiuli daxmarebis gareSe, radgan aris arasamTavrobo organizaciebi, romelsac hyavs fsiqologebi da uweven daxmarebas Sidsis virusiT dainficirebulebs.
cnobisaTvis: dRes Sidsis epidemiis daZlevis yvelaze praqtikuli gza e.w. mkurnalobaa prevenciisTvis. Sidsis centrma da saqarTvelos Sidsis asociaciam oficialurad waradgina iniciativa: davasruloT Sidsis epidemia saqarTveloSi. igi iTvaliswinebs epidemiis srul damarcxebas gaerTianebuli erebis aiv/Sidsis erToblivi programis 90-90-90 miznebis Sesrulebis gziT, rac gulisxmobs 2020 wlisTvis inficirebulebis 90%-is gamovlenas, 90%-is mkurnalobas da inficirebulTa 90%-Si infeqciis nulamde dayvanas, anu gankurnebas.