დაღუპული მშენებლები, გაფიცული ოპერატორები, უსაფრთხოების კანონი და მინიმალური საარსებო მინიმუმი
ირმა ცეცხლაძე 27 48 93
jer kidev 2006 wlidan, rodesac saqarTveloSi gauqmda Sromis inspeqcia, sawarmoo ubeduri SemTxvevebis Sedegad daiRupa 488 da daSavda 800-ze meti adamiani. axali mSeneblobebis zrdis fonze es samwuxaro statistikac izrdeba, rasac, TavisTavad, gaubedurebuli ojaxebis tragikuli istoriebi mosdevs.
jer kidev SarSan amoqmedda mTavrobis mier inicirebuli `Sromis usafrTxoebis Sesaxeb~ axali kanoni, romelic vrceldeba `mometebuli safrTxis Semcvel mZime, mavne da saSiSpirobebian samuSaoebze~. igi aregulirebs saxelmwifo organoebis, damsaqmebelTa warmomadgenlebisa da samuSao sivrceSi myofi sxva pirebis ufleba-movaleobebs da pasuxismgeblobebs, romelic dakavSirebulia usafrTxo da jansaRi samuSao garemos SeqmnasTan. amis miuxedavad, tragikuli SemTxvevebis ricxvi araTu klebulobs, piriqiT, ufro aqtiurad izrdeba, ramac opozicia kanonis gamousadegarobaze aalaparaka.
ras fiqrobs amaze profkavSirebis aWaris respublikuri gaerTianebis Tavmjdomare, avtonomiuri respublikis umaRlesi sabWos maJoritari deputati ilia verZaZe da rogor afasebs `Sromis usafrTxoebis~ kanons, amis Sesaxeb Tavad gvesaubreba.
– batono ilia, saubari daviwyoT statistikiT, romelic wlis pirvelive Tveebidan Semzaravi da damafiqrebelia – ianvridan moyolebuli ukve
10-mde muSa daiRupa Sromis usafrTxoebis ugulebelyofis gamo.
– diax, marTlac Semzaravia es cifri da kidev ufro Semzaravia is, rom oponentebi politikuri qulebis dasawerad amiT apelireben, ukavSireben ra mas axal kanons da gahkivian mis umoqmedobaze. saqme isaa, rom kanonis pirveli nawili ki amoqmedda 2018 wlis gazafxulze, xolo meore – 2019 wlis dasawyisidan, magram misi mTavari nawili, romelsac vukavSirebT usafrTxoebis dacvis ZiriTad nawils, ZalaSi seqtembridan unda Sevides. swored esaa kanonis principuli mxare, romelic profkavSirebis uSualo daJinebiT gaiwera. kerZod, seqtembridan Sromis inspeqtors ufleba eqneba, gaufrTxileblad gaakontrolos nebismieri samSeneblo obieqti. TavisTavad, Sesvlis ufleba bevrs arafers niSnavs, radgan aqamdec SeeZloT Sesvla, oRond gafrTxilebisa da mflobelis Tanxmobis Semdeg. cxadia, damsaqmebeli, Tuki icis inspeqtoris vizitis dRe, an moawesrigebs obieqts an sulac uars etyvis Sesvlaze. amieridan aravin hkiTxavs mas, ise daadgebian Tavs da, kanonTan Seusabamobis SemTxvevaSi, obieqts daxuraven da jarimas gamouweren.
– oponentebi imasac amboben, msgavsi regulaciebi `fulis gamoZalvis~ mizniT SemoiReso.
– veranairi Tanxa ver aanazRaurebs adamianis sicocxles da janmrTelobas. warmoudgenelia es Sefasdes lariTa Tu dolariT. rac unda Zviri Rirdes usafrTxoebisaTvis aucilebeli aRWurviloba Tu danadgari, misi Rirebuleba ver gadafaravs muSis usafrTxoebis fass. rodesac biznesmeni nebismier wuTs elodeba makontrolebeli organos warmomadgenels, arafrad rom ar uRirdes travmirebuli adamianebi, mainc moawesrigebs am obieqts, raTa saTuod ar datovos sakuTari Semosavali. msgavsi regulaciebis gauqmebam rac mogvitana, Tavad vnaxeT.
– Tqven fiqrobT, rom ukve seqtembridan am kuTxiT ukeTesi viTareba iqneba mSenebare obieqtebsa Tu sawarmoebSi?
– darwmunebuli var amaSi, radgan es procesi umarTavi gaxda 2006 wlidan, roca gauqmda Sromis inspeqtireba. saqarTvelos profkavSirebis iuristebis SefasebiT, samuSaos Sesrulebisas adamianTa gaxSirebuli daRupva da daSaveba SromiTi uflebebis moSlilma regulaciebma ganapiroba. damsaqmebelTaTvis axali kanonis amoqmedeba Zlieri signalia. ukve sul sxva WrilSi gadaiWreba usafrTxoebis zomebi. aqve minda aRvniSno, rom muSaTa travmirebasTan SedarebiT, im mcire ganaTebebiT, lentebiTa Tu qsovilis naWrebiT (samSeneblo moednis gasalamazeblad) mSeneblobis moniSvnis davaldebuleba samarcxvino xarjia, romelsac aqamde pirnaTlad swevdnen biznesmenebi. ratomRac amaze aravin saubrobs axla, Tumca arc maSin amouRiaT xma… rom gahyvirian, kanoni socialisturi da araefeqturiao, 3-4 TveSi 10 adamianis daRupva rogori faqtia?! RmerTma qnas, ar ganmeordes msgavsi, magram dazRveuli ver viqnebiT manam, sanam srulyofilad ar amoqmeddeba Sromis usafrTxoebis kanoni.
– Semdeg sruliad dazRveulni viqnebiT?
– ubeduri SemTxvevebisgan vinaa srulad dazRveuli, magram ukeTesoba namdvilad iqneba. Tanac, aqve minda ganvmartoT, rom, zogadad, Sromis dacvis socialuri amocana mSromelTa janmrTelobisa da Sromisunarianobis dacva, misi maqsimalurad didi xniT SenarCunebaa, anu Sromam adamiani ki ar unda daaavados da daaZabunos, aramed gaaZlieros. TavisTavad, amas mohyveba Sromis nayofierebis, warmoebis efeqturobis zrda da ekonomikuri danaxarjebis, gansakuTrebiT, muSakTa travmirebiTa da daavadebebiT gamowveuli danaxarjebis Semcireba. saboloo jamSi, es yvelaferi icavs sawarmoo process ariTmiisagan da dezorganizaciisagan. yvelaferi es imitom CamovTvale, rom avuxsna maT, vinc regulaciebis amoqmedebis winaaRmdegia: axali kanoni progresuli da aucilebelia ara marto usafrTxoebis, aramed ekonomikis ganviTarebis kuTxiTac. Tanac, pirobiTad rom vTqva, Rvedebisa da Cafxutebis Semowmebis garda, inspeqtori Sromis pirobebsac amowmebs. mas SeuZlia, nebismier usafrTxo sawarmoSi, Tundac rigiT kancelariaSi mivides da naxos, ramden kvadratze ramdeni adamiania ganTavsebuli, rogoria airacia, ganaTeba da a.S. rodesac gairkveva, rom zogadi monacemebi ar Seesabameba standartebs, damsaqmebeli iZulebuli gaxdeba, Sromis pirobebi gaaumjobesos. Tavad gansajeT, aTwleulebis ganmavlobaSi uhaero sivrceSi gonebrivi Tu sxva saxis muSaoba rogor damangrevel zegavlenas axdens adamianebze. ar dagaviwydeT isic, rom evrokavSirTan asocirebis SeTanxmeba saqarTvelosgan `samuSao adgilze janmrTelobisa da usafrTxoebis xelSewyobas~ moiTxovs. ase rom, Sromis inspeqtirebaSi Sromis pirobebis Semowmeba, gakontroleba da saTanado reagirebac moiazreba, maT Soris, miTiTebis micemac.
– Sromis inspeqtorebi Tbilisidan Camovlen xolme Tu . . .
– ukve amuSavda socialuri partniorobis sammxrivi komisia. vfiqrobT, rom inspeqtirebis centraluri daqvemdebarebis jgufis erT-erT danayofs Sesabamisi statusi mivceT, raTa calke ganTavsdes CvenTan, Tanac, aqvea aWaris janmrTelobisa da socialuri dacvis saministro, rac kidev ufro gaaiolebs mis funqcionirebas. mogexsenebaT, aWara, mSeneblobebis da turizmis gaaqtiurebis gamo, kontrolsa da saTanado inspeqtirebas saWiroebs. Tavad inspeqtorebis ricxvs, albaT, gaaormageben axal inspeqciaSi da gadaamzadeben Sesabamisad. amaze fiqrobs aWaris xelisufleba da sammxrivi komisiis axali Semadgenlobac.
– calke danayofis aWaraSi ganTavsebas zedmet SezRudvad xom ar miiCneven adgilobrivi mewarmeebi?
– me aravis vuzRudav ganviTarebas. imaze xom ar vdavobT, rom SuqniSani unda idges gansakuTrebulad gadatvirTul gzajvaredinebze, piriqiT, viTxovT kidec moZraobis wesebis dacvas da daregulirebas. aseTive midgomaa sxva sferoebSic. erTxel da samudamod unda gairkves wesebi da regulaciebi. ra aris saxelmwifo? es aris Cveni uflebebis delegirebiT Seqmnili sistema, romelic Cveni uflebebis nawils Tavad axorcielebs da Cvenve gvzRudavs raRac nawilSi. amitom nu ganvixilavT SemzRudav normatiul aqtebs uaryofiT movlenad, davicvaT wesrigi.
– saarsebo minimumze atyda aJiotaJi, rac mmarTveli gundisTvis arasaxarbielo fons qmnis. rogorc deputats, ramdenad sworad migaCniaT, rom eqvsi da metsuliani ojaxi 422 lariT SeZlebs Tavis gatanas?
– vgoneb, 180 laramde daTvala statistikis sammarTvelom erT Sromisunarian mamakacze. am Temaze mec mindoda saubari, radgan usamarTlobad mimaCnia, roca politikur Semadgenlobaze Seecadnen yuradRebis gadatanas. 20-25 welia, saarsebo minimumi TiTqmis ar icvleba. raRac TeTrebSi meryeobs da aravis miuCnevia es faqti sagangaSod.
– migaCniaT, rom es minimumi ar aris sagangaSo?
– Tavad cifri, cxadia, sayuradReboa, magram xmauris atexa da xelisuflebis am TemaSi CarTva – ucnauri. saWiroa Tavad am saarsebo minimumis daTvlis meTodologiis fundamenturi Secvla, riTac sul sxva cifrebs miviRebT. Aai, amaze vilaparakoT. savaraudod, specialistebi iTvlian realuri suraTis gaTvaliswinebiT, anu minimums (am sityvis cudi mniSvnelobiT), rac ar aris kargi. adamianebi varT da moTxovnilebebi dRiTi dRe gvecvleba. adre rac `zedmetad~, fufunebad migvaCnda, axla aucileblobaa. Seicvala cxovrebis standartebi, gaizarda fasebi da Zveli meTodologiiT saarsebo minimumis daTvla aRaravis migvaCnia marTebulad.
– saqarTveloSi damsaqmebelTa umetesoba swored am minimums eyrdnoba, ris gamoc dasaqmebulebi 200-250-larian samuSaos Tanxmdebian, rac, yvelam viciT, ver uzrunvelyofs Sromis saTanado anazRaurebas.
– diax, saarsebo minimumTan dakavSirebiT seriozuli muSaoba unda daiwyos, raTa dadgindes realurTan miaxloebuli cifri mainc. sajaro samsaxurebSi gvaqvs raRac sxva niSnuli, romelic aseve dabalia, magram danarCenebi gacilebiT uares viTarebaSi imyofebian, rac siRaribis zrdis safuZveli xdeba.
– wina kviris miwuruls aWaris televiziis operatorebi gaificnen, mrCevelTa sabWom direqtori gadaayena. rogorc profkavSirebis xelmZRvaneli, deputati, cxadia, saqmis kursSi xarT. acxadeben, es yvelaferi `zevidan~ daaprogrameso?
– imdenad trivialuria es braldeba, rom ukve aRarc vreagirebT. es ukmayofileba aWaris televiziaSi araxalia. ukve erTi welia, operatorebi iTxoven, an xelfasi gagvizardeT da Sesrulebuli samuSaos srulyofili anazRaureba mogveciT, an Zvel poziciebze dagvabruneTo. mogexsenebaT, maT SeuTavses memontaJeoba, ris safasursac ar aZlevdnen. maT moTxovnebze arxis direqtoris reagireba araadekvaturi, uRirsi, arasaTanado iyo.
– gaficvis da gadayenebis gareSe problemis mogvareba ver moxerxda?
– gaficva aucilebeli gaxda, radgan bolo wuTamde iTxovdnen konstruqciul saubars, rasac ver miaRwies. jer kidev ori Tvis win apirebdnen miemarTaT protestis am ukiduresi formisaTvis, magram CaverieT da vTxoveT, CarTuliyvnen mediaciis procesSi. maSin jer kidev ar iyo bordis Tema aqtualuri. mivwereT werili saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis ministrs. dainiSna mediacia, romelsac arasaTanadod moepyro administracia. is ki arada, swored am dros gamoacxada konkursi axal operatorebze, rac miuRebeli, adamianis uflebebis konvenciis uxeSi darRvevaa. amis Semdeg gamafrTxilebeli werili misweres direqtors operatorebma, rom kidev erTxel wavidodnen daTmobaze, magram Tu zomebs ar miiRebda, gaificebodnen. swored am werilis Semdeg daiwyo bordis ambebic.
– aseT usaSvelos ras iTxovdnen, did Tanxebze iyo saubari?
– saqmec isaa, rom dids arafers – 300-500 laramde damateba undodaT. 13-ve operatoris dakmayofilebas erTi maTive maRali Cinovnikis xelfasi eyofoda. am fonze rom eubnebi im adamianebs, vinc dRedaRam muSaoben da televiziis ZiriTad produqcias qmnian, fuli ar gvaqvso, cinizmia, Cemi azriT, miT umetes, dausabuTebeli moTxovna namdvilad ar iyo. yovelive amis Semdeg kidev daibara aw ukve yofilma direqtorma es biWebi. gvegona, dros sTxovda, dahpirdeboda, cota macaleT, biujets gadavxedav da problemas raRacnairad mogigvarebTo. amis nacvlad, muqariT gajerebuli destruqciuli saubari Sedga – Tu ar gindaT, wadiTo. ai, swored amis Semdeg gaificnen. televiziis profkavSiri damoukidebeli organizaciaa da sakuTar gadawyvetilebebs iRebs, Tumca, am SemTxvevaSi Cvengan sruli solidaroba hqonda. erTi weli adamianebi Sesrulebuli samuSaos anazRaurebas iTxovdnen, sxvas ki arafers!