როგორ აღვზარდოთ შვილები…
õïüòï òïøâòäò 591 98 24 26 –
fsiqologi manana devaZe gvirCevs
xSirad gviCndeba kiTxvebi, rogor aRvzardoT Svilebi, rogor gadavaCvioT internetTamaSebs, ra gavakeToT, bulingis msxverpli rom ar gaxdnen, ra simptomebis dros unda mivmarToT fsiqologs
am da sxva, mSoblisTvis mniSvnelovan Temebze klinikuri fsiqologiis magistri, qceviTi Terapevti da sxeulze orientirebuli fsiqoTerapevti manana devaZe gvesaubreba. is amJamad qarTul-amerikul skola `progresSi~ fsiqologad muSaobs da yvela asakobrivi kategoriis moswavlesTan aqvs Sexeba.
– qalbatono manana, rogorc viciT, pandemiis periodSi gaxSirda mozardTa momarTvianoba fsiqologTan. ZiriTadad ra problemebs uCivian?
– Cvens yofaSi esa Tu is problema yovelTvis iyo, Tumca faqtia, rom pandemiis periodSi gansakuTrebiT gaizarda telefonsa Tu kompiuterze, socialur qselebsa da internetTamaSebze damokidebuleba. aman araerTi problema warmoSva, maT Soris, agresiis mozRvaveba, realuri samyarosgan daSoreba, komunikaciis sirTule da sakuTar TavSi Caketiloba. mSoblebs awuxebT, rom bavSvebi kompiuters arian mijaWvulni, martivad Riziandebian, naklebs saubroben da, rig SemTxvevaSi, mozardTa garkveul kategorias naklebad aqvs urTierToba TanatolebTan.
– ufro ra aRelvebT 6 wlamde bavSvebis mSoblebs, 6-dan 13 wlamde da Semdeg – Tineijerebs?
– adamiani zrdis procesSi gadis ganviTarebis etapebs da TiToeuls sxvadasxvagvari Tavisebureba axasiaTebs qcevebis saxiT. amave dros, asakobrivi kategoriis mixedviT, gamokveTilia problemebi, romelic bavSvebSi vlindeba martiv gamaRizianebelzec ki. 6 wlamde bavSvebis mSoblebis sazrunavia misi jansaRi ganviTareba, kerZod, maTi motorikisa Tu metyvelebis ganviTarebis xelSewyoba, logikuri azrovnebis unaris ganviTareba, empaTiis grZnobis gaRviveba da, rac mTavaria, SvilebTan jansaRi emociuri kavSiris damyareba. . . Tumca, aris SemTxvevebi, rodesac ganviTarebis jaWvi irRveva da Cndeba sxvadasxva saxis darRveva. maT Soris, statistikurad yvelaze metad gavrcelebulia metyvelebis da qceviTi darRveva. 6 wlidan bavSvebis ganviTareba moiTxovs TamaSidan swavlaze gadasvlas, im unar-Cvevebis gamomuSavebas, rac mas skolaSi pirveli nabijebis gadadgmaSi daexmareba – iviTareben wvril da msxvil motorikas, swor metyvelebas, mexsierebis da logikuri azrovnebis unars. bavSvi 7 wlis asakSi ukve skolaSia, da mas sWirdeba naswavl da aTvisebul unarTa ganzogadeba da praqtikuli gamoyeneba, is iwyebs weras, kiTxvas, fiqrs, amocanebis amoxsnas da angariSs, ris SesrulebaSic winare codna exmareba, 8 wlidan 13 wlamde ki bavSvi swrafad viTardeba. 12-13 wlis asakSi bavSvis organizmSi xdeba fiziologiuri cvlilebebi, es is periodia, rodesac bavSvi cxovrebis axal etapze gadadis, Sedis gardatexis asakSi, fizikurad icvleba da yalibdeba. Aam dros SeiZleba gaCndes TviTSefasebis problemebi, romelic maTi fizikuri cvlilebidan gamomdinareobs, mSobelma asakobrivi kategoriis gaTvaliswinebiT unda miawodos bavSvs Sesabamisi informacia. Tineijerobis periodi ki gardamtexi periodia adamianis ganviTarebaSi, am dros organizmSi mimdinareobs hormonaluri cvlilebebi, mozards ecvleba sxeulis aRnagoba, wona, Cndeba saxeze gamonayari, rac iwvevs diskomfortis SegrZnebas. am periodSi xdeba mozardis sqesobrivi momwifeba. igi am dros cdilobs sakuTari pirovnebis formirebas, damoukidebel pirovnebad Camoyalibebas, sasurvel adgilas damkvidrebas, axal – `didobis~ etapze gadasvlas, Tumca mSoblisTvis is kvlavac pataraa. Sesabamisad, ama Tu im SezRudvas kvlavac uwesebs, rac mozardSi agresias iwvevs. am gardamtex periodSi isini nakleb dros uTmoben swavlas, xSirad ewinaaRmdegebian mSoblebs. Tu manamde prioriteti mSobeli iyo, axla maTTvis avtoritetuli adamiani sul sxvaa, xSir SemTxvevaSi Tanatolis azri ufro mniSvnelovani xdeba, vidre mSoblis, rac iwvevs TaobaTa Soris konfliqts. mSoblebis umravleoba am dros dabneulia, ar icis, ra gaakeTos, rogor miudges Svils, rogor daibrunos avtoriteti, Svili ki pirad sivrceSi `SeWris~ uflebas ar aZlevs da aRmarTavs bariers, romelic distancirebul urTierTobas ayalibebs. mSobels es yvelaferi awuxebs da aSinebs kidec.
– aris SemTxvevebi, rodesac bavSvs sWirdeba fsiqologiuri daxmareba, Tumca mSobeli amas ver xvdeba.
– yovel problemas Sesabamisi Sedegi SeiZleba mohyves. magaliTad, rodesac bavSvs aqvs metyvelebis darRveva, ver ambobs calkeul sityvebsac ki 4 wlis asakSi da mSobeli amas yuradRebas ar aqcevs, amiT xels uwyobs bavSvis ganviTarebis Seferxebas, ara marto metyvelebis, aramed kognituri unaris ganviTarebis mxrivac, aqve ikveTeba qceviTi problemebi, romelic bavSvis sociumSi adaptirebas SeuSlis xels. am problemebis Tavidan asacileblad mSobeli unda iyos informirebuli, Tu ra SesaZleblobebi aqvs bavSvs asakobrivi kategoriis mixedviT.
– ra unda auxsnas mSobelma bavSvs, sanam Tqvenamde moiyvans?
– rodesac bavSvebs aqvT imis codna, ras warmoadgens fsiqologi da risTvis mihyavT masTan, Sexvedra normalurad mimdinareobs. saqme SedarebiT martivadaa, rodesac bavSvi acnobierebs problemas da Tavisi surviliT modis Sexvedraze, Tumca aris SemTxvevebi, rodesac mSoblis iniciativiT mosul moswavles Terapiis procesSi gaukeTebia aRmoCena da Sedegsac ar dauyovnebia. simarTle giTxraT, mqonia SemTxveva, rodesac bavSvs uTqvams: `TqvenTan ra minda?! giJi xom ar var?!~. aq Cans sazogadoebis nawilis msoflmxedveloba da fsiqologis saqmianobasTan dakavSirebuli warmodgenebi, rac TavisTavad, ar Seesabameba realobas… mSoblebma Svilebs unda auxsnan, Tu vin aris fsiqologi da ratom midian adamianebi masTan.
– arsebobs genetikuri fsiqologiuri problemebi. SesaZlebelia misi marTva?
– arsebobs iseTi problemebi, romlebic SesaZloa, dabadebisas ar gamovlindes, metic – Suaxnis asakamdec ki, radgan konkretul pirs hqondes Sesabamisi, dadebiTi garemo-pirobebi. rodesac is cudia, asrulebs e.w. gamRizianeblis rols fsiqikuri problemisTvis da aCqarebs mis gamovlenas. arsebobs genetikuri fsiqologiuri problemebi, romelTa marTvac saWiro garemo-pirobebis SeqmniT SesaZlebelia.
– SeiZleba Tu ara dasjis gamoyeneba bavSvis aRzrdaSi?
– es dasaSvebia, Tumca sasjeli ar gulisxmobs fizikur dasjas. dasja aris stimuli, romelic miuRebel qcevas mosdevs da amcirebs am qcevis gamovlenas, is ukiduresi strategiaa miuRebeli qcevis cvlilebisTvis. arsebobs pozitiuri dasja, rodesac qcevas mosdevs damsjeli stimuli, is amcirebs negatiuri qcevis gamovlenis sixSires. magaliTad: rodesac bavSvi Zirs agdebs raime nivTs, deda ki uyviris da SeniSvnas aZlevs yovel jerze, amiT bavSvis qceva mcirdeba – am SemTxvevaSi bavSvisTvis dedis SeniSvna an yvirili aris pozitiuri dasja. aseve arsebobs negatiuri dasja, romelic sulac ar gulisxmobs, rom konkretuli dasjis meTodi cudia, piriqiT, is gulisxmobs miuRebeli qcevis ganxorcielebisas am qcevis ganmamtkiceblis Semcirebas an CamoSorebas, rac sabolood amcirebs miuRebeli qcevis gamovlenis sixSires. magaliTad: rodesac bavSvi dedas sTxovs tkbileuls maSin, rodesac dRis ganmavlobaSi saWmeli ar uWamia, deda ki bavSvs uars eubneba, garda amisa, misTvis sayvarel saTamaSoebs CamoarTmevs dRis bolomde. es aris bavSvisTvis damsjeli qmedeba, rac iwvevs qcevis cvlilebas, bavSvi tkbileuls aRar iTxovs manam, sanam ar miirTmevs sakvebs, am SemTxvevaSi dedis qceva aris negatiuri dasja. aucilebelia, miuRebeli qceva yovel jerze daisajos. mniSvnelovania, bavSvs vaswavloT cudi saqcielis gamosworeba.
– ramdenad saSiSi tendenciaa bulingi qarTul skolebSi?
– bulingis msxverpli SeiZleba nebismieri gaxdes, Tumca mowyvladni arian iseTi bavSvebi, romlebic nakleb komunikabelurni arian. maT SesaZloa hqondeT raime nakli an axasiaTebdeT gansxvavebuli qceva, hqondeT dabali TviTSefaseba, iyvnen moridebulni. es mCagvrels aZlevs imis garantias, rom isini winaaRmdegobas ar gauweven da arc gaamxelen bulingis SemTxvevas. yoveli mCagvreli odesRac viRacis mier daiCagra, rasac SesaZloa, masSi apaTia gamoewvia, mCagvreli SesaZloa, iyos ojaxSi Zaladobis msxverpli. yoveli mCagvrelis ukan, faqtobrivad, Cagruli imaleba. Cven rogorc Cagruls, ise mCagvrels fsiqologiuri daxmareba unda gavuwioT. bulingis Tavidan asacileblad aucilebelia mis Sesaxeb cnobierebis amaRleba, bavSvebisTvis informaciis miwodeba da axsna imisa, rom aseT dros mniSvnelovania simarTlis Tqma. maT unda vaswavloT bulingis amocnoba da misi aRmofxvrisTvis saWiro qmedebebi. dumili mxolod gaamZafrebs situacias da gaamravlebs bulingis SemTxvevebs, Tqma ki piriqiT, aRmofxvris mas.
– dabolos, ras urCevT mSoblebs?
– Zalian rTulia iyo mSobeli, magram, amave dros, es amplua Zalian didi bednierebis momtania. mSobels unda hqondes moTminebis da Svilis, rogorc calke individis, mosazrebis pativiscemis unari. bavSvis srulfasovan pirovnebad CamoyalibebaSi mas yvelaze didi roli akisria, amitomac dro unda dauTmoT Svilebs. agrZnobineT, ramdenad mniSvnelovania TqvenTvis misi azri. iyaviT maTi megobrebi da ara ganmsjelebi, gaxdiT maTTvis magaliTi. uSualo, megobruli urTierToba gansazRvravs Svilis ndobas mSoblis mimarT, amitomac SeecadeT, daamyaroT masTan emociuri kontaqti, iyaviT loialurni, arasdros SeadaroT Tqveni Svili sxvebs. is unikaluria, miiReT iseTi, rogoric aris, iyaviT misi mxardamWeri. mSoblebi, romlebic SvilebTan arian obieqturni, megobrulni, pativs scemen maT mosazrebas, ar axorcieleben Zaladobis Semcvel qmedebebs, Svilis srulfasovan ganviTarebasTan erTad, gansazRvraven mis adekvatur TviTSefasebasa da samomavlo perspeqtivebs.