რა გვჭირდება ქვეყნის ეკონომიკური განვითარებისთვის?
ლაშა ხომერიკი 593 50 82 69 –
socialur-ekonomikuri maCveneblebi iyo da aris qveynis realuri viTarebis ganmsazRvreli. am etapze saqarTvelos winaSe aRorZinebis mravalaspeqtiani gza iSleba
yuradReba unda mivapyroT im gamowvevebs, romelTa gadawyveta Cvens ekonomikas gaaumjobesebs, esaa infrastruqturis gajansaRebis mobiluri proeqtebi, romelTa ganuxrelad daxvewa da ganxorcieleba sasicocxlod mniSvnelovania. ras unda daeTmos gansakuTrebuli yuradReba? – swored amis Taobaze gvesaubreba bsu-is meore kursis magistranti ekonomikis dargSi SoTa gabaiZe.
– Cveni qveynis socialur-ekonomikur viTarebaze risi Tqma SeiZleba?
– socialur-ekonomikuri uzrunvelyofis sferoSi saqarTvelos mTavrobis politikaa socialuri dacvis sistemis SeqmniT uzrunvelyos adamianTa Rirseuli cxovreba da Sromis pirobebi, Seamciros mosaxleobis siRaribiTa da xandazmulobiT gamowveuli socialuri riskebi da xeli Seuwyos SezRuduli SesaZleblobis mqone pirebs, rom maT monawileoba miiRon qveynis socialur da ekonomikur cxovrebaSi. aseve socialuri daxmarebis programisTvis daxvewos socialur-ekonomikuri mdgomareobis Sefasebis meTodologia, gaumjobesdes programebis administrireba, riTac gaZlierdeba socialuri integraciis menejmentis sistema. aRniSnuli RonisZiebebi, aseve, xels Seuwyobs socialuri daxmarebebis efeqtianobis zrdas.
– zemoaRniSnulidan gamomdinare, qveynis wlevandeli biujeti ra daskvnis gakeTebis saSualebas iZleva?
– 2023 wlis biujetis proeqti gacilebiT ukeT SeiZleba pasuxobdes qveynis umTavres infrastruqturul da ganaTlebis gamowvevebs. realuri ekonomikuri zrda dagegmilia 5 procentis farglebSi. igegmeba biujetis deficitis Semcireba, rac mniSvnelovan gavlenas moaxdens inflaciaze. sakiTxavia, rogor ganviTardeba movlenebi ruseT-ukrainis omis fonze, amitomac rTulia daskvnebis gamotana da prognozi.
– gasuli wlis miwuruls savaluto fondma 2023 wlisTvis saqarTvelos ekonomikuri maCvenebeli 5,8 procentidan 4 procentamde Seamcira. es risi maniSnebelia?
– xelisuflebam wels maRali sabiujeto Semosavlebi deficitis Semcirebaze mimarTa da fiskaluri wesis moTxovnis Sesasruleblad wels biujetis deficitis Semcirebas gegmavs fiskaluri resursis gasazrdelad, prioritetuli xarjebis gasawevad da kapitaluri xarjebis xarisxis gasaumjobeseblad. mniSvnelovania sagadasaxado danaxarjebis Semcireba, sagadasaxado administrirebisa da sajaro investiciebis marTvis gaumjobeseba. xelisuflebam saTanado samuSaoebi Seasrula saxelmwifo sawarmoTa mmarTvelobiTi reformisa da ganaxlebadi energiis reformebis mimarTulebiT. es reformebi mniSvnelovania fiskaluri riskebis Sesamcireblad.
– rogorc cnobilia, lari mniSvnelovnad dastabilurda sxva valutebis mimarT, rogor imoqmeda aman ekonomikaze da inflacia ra faqtorebma ganapiroba?
– kovidis Semdeg periods Tu gadavxedavT, ekonomikur zrdas SevamCnevT. arsebobs daSveba, rodesac inflacia maRalia, maRalia umuSevrobis donec, magram Tu gadavxedavT Sromisunariani adamianebis dasaqmebebis raodenobas, SevamCnevT, rom izrdeba. miuxedavad amisa, ar aris laris stabiluri kursi. es, albaT, ruseT-ukrainis omiTaa gamowveuli. Tu qveyanaSi iqneba ekonomikuri zrda, Tu igi ar CaerTveba saomar moqmedebebSi, didi albaTobaa, rom laris kursis stabiluroba SenarCundes.
– bevri eqsperti fiqrobs, rom investiciebis 75 procenti dedaqalaqsa da aWaris regionze modis. ramdenad realuria maTi varaudi?
– saqarTvelos regionebi mniSvnelovani gamowvevebis winaSe dgas, maTi ganviTarebis SesaZleblobebi sakmaod gansxvavebulia, amitom, maqsimaluri efeqtis misaRwevad saWiroa calkeuli regionis ganviTarebis potencialis optimalurad gamoyeneba da resursebis gadanawileba. saqarTvelos mosaxleoba araTanabradaa ganawilebuli regionebSi. maTi umravlesoba cxovrobs municipalur centrebSi da iseT teritoriebze, sadac ekonomikuri aqtiurobis done SedarebiT dabalia. regionebis ganviTarebis doneebs Soris uTanabrobas aseve, ganapirobebs maTi bunebriv-geografiuli Taviseburebebi, samrewvelo, turistuli, sasoflo-sameurneo da socialuri infrastruqturis ganviTarebis gansxvavebuli done. axals arafers vityvi, Tu aRvniSnav, rom Tbiliss mTliani Sida produqtis SeqmnaSi naxevarze meti wili ekuTvnis, rac gvaZlevs daskvnis gamotanis saSualebas, rom saqarTvelos mosaxleobis xvedri mkveTrad araTanabar socialur-ekonomikur mdgomareobaSia da aRniSnuli viTareba saxelmwifos mxridan seriozul midgomas saWiroebs. sabolood yvelaferi asaxvas poulobs mosaxleobis SemosavlebSi, misi socialur-ekonomikuri keTildReobis doneSi.
– isev gaaqtiurda anakliis portis Tema. misi ganxorcieleba ra dividendebs moutans saqarTvelos?
– proeqtis mTavari mizani saqarTvelos istoriuli funqciis dabrunebaa, misi rogorc mTavari damakavSirebeli rgolis evropasa da azias Soris. saqarTvelo axali abreSumis gzis strategiulad yvelaze mniSvnelovan monakveTze mdebareobs. esaa yvelaze mokle marSruti CineTsa da evropas Soris. anakliis porti pirveli Rrmawylovani porti iqneba saqarTveloSi – Cveni qveynisa da mTeli regionisTvis ekonomikuri winsvlisa da mdgradi ganviTarebis garanti. anakliis Rrmawylovani portis ganviTarebasTan erTad moiazreba qalaq anakliis ganviTarebac. anaklia siTi miiRebs specialuri ekonomikuri zonis statuss da amis saSualebiT SeZlebs, ganaviTaros saporto infrastruqtura, rac aTasobiT adamianis dasaqmebas gulisxmobs. portis dasrulebis Semdeg, anaklia sasurveli biznes-adgilmdebareoba iqneba im saerTaSoriso kompaniebisTvis, romlebic qalaqis strategiuli mdgomareobiT isargebleben.
– rogorc cnobilia, mraval qveyanaSi arsebobs sarezervo fondi, romliTac aucileblobis dros finansdeba ekonomika. Cvens qveyanaSi Tu arsebobs amgvari midgoma?
– diax, saqarTveloSic arsebobs sarezervo fondebi. iqmneba ori fondi. esenia saqarTvelos prezidentisa da mTavrobis sarezervo fondebi. kanoni gansazRvravs maT moculobas. orive fondis moculoba ar unda aRematebodes wliur biujetSi gaTvaliswinebuli xarjebis 2 procents. imisaTvis, rom sarezervo fondidan fuli gamovyoT, unda arsebobdes konkretuli winapiroba, esenia: stiqiuri ubedurebebi, epidemiebi, ekologiuri da sxva katastrofebi. 2020 wels gamoiyo sarezervo fondidan Tanxa kovid-19-iT gamowveuli mdgomareobis gamo da masTan sabrZolvelad garkveuli RonisZiebebis dafinansebisTvis.
– dRes msoflioSi axali ekonomikuri realobaa, samuSao adgilebis umravlesobas teqnologiebi Caanacvlebs, ra gvelodeba am mxriv?
– mTavrobis xedva qveynis ganviTarebasTan dakavSirebiT efuZneba axal inovaciur reformebs yvela seqtoruli mimarTulebiT, romelic orientirebulia ekonomikis struqturul gajansaRebaze, produqtiulobis zrdaze, qveynis konkretuli upiratesobebis srulad gamoyenebasa da Sesabamisad, siRaribis daZlevaze. qveynis ekonomikuri ganviTarebis xedva efuZneba Tavisufali bazris principebs, sadac kerZo seqtori ekonomikis mTavari mamoZravebeli Zalaa. mTavrobisTvis maRal ekonomikur zrdasTan erTad mniSvnelovania misi xarisxobrivi maCvenebelic. maRalteqnologiuri ekonomikuri zrda aris mTavrobis ekonomikuri politikis prioriteti, rac gulisxmobs mosaxleobis sayovelTao CarTulobas ekonomikuri ganviTarebis procesSi. mTavroba miznad isaxavs iseTi modelis danergvas, romlis pirobebSic, ekonomikuri zrdis paralelurad, izrdeba ekonomikur SesaZleblobebze Tanabari xelmisawvdomoba, mcirdeba umuSevroba da siRaribe.
– wels ra iqneba saqarTvelos ekonomikis umTavresi gamowveva?
– bolo ramdenime welia, rac kovidpandemia gamoCnda, qveynis umTavres ekonomikur gamowvevad inflacia rCeba. mniSvnelovania, qveyanam gaataros iseTi RonisZiebebi, romlebic inflaciis prevencias moaxdens. pandemiam gvaCvena, rom resursebis mxriv ar unda viyoT damokidebuli ucxour saqonelze, amitomac soflis meurneobis mxardaWera isev gamowvevad rCeba qveynis ekonomikisTvis.
– dabolos, qveynis ekonomikuri aRorZinebis gzas raSi xedavT?
– qveynis ekonomikuri ganviTarebis da aRorZinebis gza aris sasamarTlo reforma, natoSi integracia, ucxouri investicia, ganaTlebis reformebis sworad gatareba, soflis meurneobis mowinave, warmatebul dargad gardaqmna, jandacvis gaZliereba da samedicino sferos umaRlesi kadrebiT dakompleqteba, swori infrastruqturuli proeqtebis ganxorcieleba da sxva.