2023 წლის პოლიტიკური მოზაიკა
laSa xomeriki 593 50 82 69 –
cotac da, 2023 weli istoriis kuTvnileba gaxdeba, weli, romelic saqarTvelos ganviTarebis axali etapis dasawyisad SeiZleba miviCnioT. evrokavSirisken pirveli nabijebi, kandidati qveynis statusis miReba amis dasturia. Aaxla jeri evrokavSiris rekomendaciebis Sesrulebazea, am mizniT swored Tanmimdevruli, gacnobierebuli muSaoba ki gaaZlierebs Cvens qveyanas ara marto ekonomikurad, aramed politikuradac. rogor ganvWvritoT politikuri procesebi axla da samomavlod, ras unda velodoT 2024 wels saSinao da sagareo politikaSi? am sakiTxze vesaubreT sajaro mmarTvelobis doqtors, bsu-is asistent profesor giga fartenaZes.
– Tavdapirvelad saSinao politikaze visaubroT, 2023 weli saqarTvelosTvis, politikuri TvalsazrisiT, riT iyo gamorCeuli?
– upirveles yovlisa, Cvens mkiTxvels vulocav evrokavSiris wevrobis kandidati qveynis statusis miRebas. es aris Cveni qveynis mravalwliani, muxlCauxreli, Seupovari, mtkice da Tavisuflebis ideaze dafuZnebuli brZolis Sedegi, bolo dros yvelaze mniSvnelovani, sagareo politikuri veqtoris aRiarebis mwvervali. rac Seexeba kiTxvas, ra Tqma unda, 2023 wlis Sejamebisas pirvel adgils, swored, evrokavSiris kandidatis statusi da Tanmdevi politikuri procesebi ikavebs, romelic SegviZlia, Tavis mxriv sam nawilad davyoT, pirveli – jer kandidatis statusis miniWebis nacvlad, evropuli perspeqtiva, meore – evropuli perspeqtiva da gza 12 rekomendaciidan _ kandidatis statusis moniWebamde, mesame faza ki daiwyo dekembridan. esaa kandidatis statusis moniWeba da darCenili cxra rekomendaciis SesrulebisTvis mizanmimarTuli muSaobis dawyeba. amasTan, gverds ver avuvliT ruseTis oms ukrainaSi, radgan is pirdapirproporciulad kavSirSi iyo, aris da iqneba Cveni qveynis politikuri dRis wesrigis formirebasTan. amis paralelurad, aris sakiTxebi, romlebis Sesaxeb. aseve unda aRvniSnoT. kerZod, oficialuri Tbilisis politika ruseTTan mimarTebiT (uvizo reJimi da pirdapiri frenebi ruseTTan, ukontrolod Semodinebuli rusi `turistebi~, ekonomikuri damokidebuleba da a.S.); samoqalaqo sazogadoebis protesti egreT wodebuli ucxouri gavlenebis Sesaxeb kanonTan mimarTebaSi misi Sedegebi, ,,nacmoZraobis~ gaxleCa, saqarTvelos prezidentis impiCmentis inicireba parlamentSi; mosamarTleebisa da yofili prokuroris dasanqcireba aSS-is mxridan; saqarTvelos Sromisunariani moqalaqeebis masobrivi gadineba dasavleTis sxvadasxva qveyanaSi socialuri pirobebis gaumjobesebis mizniT; CineTTan strategiuli partniorobis xelSekrulebis gaformeba da sxva.
– Tqven mniSvnelovani sakiTxebi CamoTvaleT. maTi mogvareba ra perspeqtivas usaxavs Cvens qveyanas ganviTarebisTvis?
– imisTvis, rom saqarTvelo gaxdes ekonomikurad da instituciurad ufro Zlieri, unda gvqondes damoukidebeli da politikisagan daclili marTlmsajulebis sistema, Tavisufali politikuri da mediagaremo, maqsimalurad Semcirebuli polarizacia, rac pirdapir ukavSirdeba moqalaqis Tavisuflebas (swored im moqalaqis, romelic iRebs gadawyvetilebas da emigraciaSi midis); mxolod aseT SemTxvevaSi SegviZlia saubari pozitiur perspeqtivebze. Cveni amosavali, uaxloesi erTi wlis ganmavlobaSi, unda iyos evrokomisiis mier gacemuli 9 rekomendaciis Sesruleba, raTa daviwyoT molaparakebebis procesi evrokavSiris wevrobasTan dakavSirebiT, rogorc es ukrainis da moldovis SemTxvevaSi moxda. evrokavSirSi integracia Cveni qveynis yvelaze naTel ganviTarebis gzad mimaCnia.
– am bolo dros saqarTvelos prezidenti salome zurabiSvili xSirad akritikebs xelisuflebas da mmarTvel partias sxvadasxva sakiTxTan mimarTebiT. ras fiqrobT?
– saqarTvelos prezidentis es ritorika or rameze SeiZleba metyvelebdes. pirveli: is cdilobs, `qarTuli ocnebis~ liderebisgan gansxvavebiT, SeinarCunos dasavluri Rirebulebebis damcavi da gamtari politikuri lideris imiji, rac cudad Tu kargad, gamosdis, vinaidan Tavad ,,qarTuli ocnebis~ da maTTan afilirebuli pirebi yvelafers akeTeben, misTvis sasaTbure pirobebis Seqmnas xeli rom Seuwyon da meore, romelic pirvelisgan gamomdinareobs, is qmnis niadags saprezidento vadis gasvlis Semdeg qarTul politikaSi Tavidan Sesasvlelad, risTvisac manamde arsebuli (2018-2019, 2020-2021 wlebSi) politikuri memkvidreobis Secvla da axali lideris Seqmna surs.
– sxvaTa Soris, saqarTvelos prezidentma amas winaT ar gamoricxa saakaSvilis Sewyaleba. Ees risi maniSnebelia?
– politikaSi araferia gamoricxuli. Cvenma qarTvelma politikosebma, faqtobrivad, normad aqcies sityvis gatexva, saerTod pirobebis arSesruleba da a. S. ras SeiZleba niSnavdes es? mxolod da mxolod imas, rom mixeil saakaSvilis faqtoriT SeiZleba im eleqtoratis mobilizeba, romelic dRes, `nacionaluri moZraobis~ SigniT arsebuli dapirispirebis Sedegad, faqtobrivad, gaixliCa da haerSi darCa.
– mmarTveli partiis wevrebi acxadeben, rom maTi reitingi mosaxleobaSi maRalia da opoziciis braldebebi (demokratiis gauaresebis, sasamarTlos damoukideblobis ararsebobis Sesaxeb) usafuZvloa. . .
– mimaCnia, rom mmarTveli gundis mxardaWeris gazrdis tendenciaze metad opoziciis mimarT gamZafrebuli undobloba gaRvivda mosaxleobaSi, rac Tavad opoziciuri flangis bralia, faqtia dRes opozicia sakuTar Tavs vnebs ,,ocnebis” sasargeblod.
– gverds ver avuvliT ,,nacionalur moZraobaSi~ ganviTarebul movlenebs. ra stadiaSia dRes partia da, saerTod, opoziciuri speqtri?
– enm-is daarsebidan dRemde rac am partiaSi xdeba, aris uprecedento. is, rac ver SeZlo xelisuflebam, Tavad `nacmoZraobis~ yofilma da moqmedma wevrebma gaakeTes. maT erTianad Searyies rogorc partiis imiji, aseve eleqtoraluri mxardaWerac. rac Seexeba SekiTxvis meore nawils, dRes, samwuxarod, qarTuli opoziciuri speqtri Tavisi qmedebebiT tovebs gancdas, rom dakarguli aqvs realobis aRqma.
– yvela partia mosaxleobas hpirdeba keTildReobas. am mxriv, maT partiebs ramdenad aqvT Camoyalibebuli qveynis ganviTarebis gegma?
– Cven gvesmis populisturi gancxadebebi, magram rodesac saqme praqtikaSi mis ganxorcielebas exeba, faqtobrivad, igive wreze gviwevs dabruneba.
– saqarTvelosTvis kandidatis statusis moniWeba, dasavluri mxardaWera ramdenad mniSvnelovani iqneba qarTuli saxelmwifoebriobis ganmtkicebisTvis?
– evrokavSiris wevrobis kandidatis statusi, pirvel rigSi, aris Cveni qveynis politikuri aRiareba. garda imisa, rom kandidat qveynebs gaaCniaT gansxvavebuli, ufro gazrdili safinanso mxardaWera evrokavSiris mxridan, statusi, aseve, zrdis Cveni qveynis sainvesticio potencials, ufro mimzidvels, sandos da usafrTxos xdis Cvens qveyanaSi biznesgaremos. garda amisa, mniSvnelovani finansuri mxardaWera garantirebuli iqneba soflis meurneobis, damwyebi, mcire da saSualo biznesis, jandacvis, axalgazrdobis, ganaTlebis sferos warmomadgenlebisTvis, qveynis usafrTxoebisa da Tavdacvisunarinobis gaZlierebisTvis da a. S. zemoT aRniSnuli sikeTeebis miReba pirdapirproporciulad niSnavs Cveni qveynis ekonomikur gaZlierebas. Zlieri ekonomika gulisxmobs Zlier saxelmwifos, Zlieri saxelmwifo niSnavs Zlier moqalaqes da es formula SeiZleba Cveni qveynis okupirebuli teritoriebis deokupaciis gasaRebad miviCnioT.
– evrokavSirSi gasawevrianeblad saqarTvelom ra reformebi unda gaataros?
– saqarTvelos, manam sanam gawevrianebaze daiwyebs saubars, aqvs is cxra Sesasrulebeli rekomendacia, romelic evrokomisiam gamosca. mxolod am rekomendaciebis Sesrulebis Semdeg iqneba SesaZlebeli evrokavSir-saqarTvelos urTierTobebis axal etapze gadasvla. es exeba depolarizacias, antidasavluri ritorikis maqsimalurad Semcirebas, sasamarTlo da marTlmsajulebis reformas, mediis da samoqalaqo sazogadoebis gaZlierebas da a. S.
– udavoa, rom ruseTi ewinaaRmdegeba Cveni qveynis daaxloebas evrokavSirTan. ras unda velodoT misgan samomavlod?
– ruseTs afrTxobs yvela is mezobeli, romelic cdilobs, iyos misgan politikurad Sors, damoukidebeli da Tavisufali. rac ufro dauaxlovdeba saqarTvelo evrokavSirs, miT ufro gaZlierdeba, Zlieri saqarTvelo ki niSnavs ruseTis gavlenebisgan maqsimalurad dacul qveyanas, rac mosvenebas ukargavs oficialur moskovs. swored amitom, moulodneli araferia. mTavaria, Cveni qveyana da sazogadoeba rogor Sexvdeba da gaumklavdeba yvela im hibridul safrTxes, dezinformacias Tu provokacias, romelic ruseTisgan momdinareobs.
– sagareo sakiTxsac SevexoT, ruseT–ukrainis omi axla ra fazaSia?
– samwuxarod, ukrainis daanonsebuli kontrSeteva im warmatebiT ver mimdinareobs, ra molodinic gvqonda, Tumca isic cxadia, rom ruseTi ver miiwevs win da brutaluri brZolebi ukrainis im teritoriebze mimdinareobs, sadac 2022 wlis Teberval-martis TveSi iyo.
– xom ar grCebaT STabeWdileba, rom dasavleTi daiRala ukrainis omiT da cdilobs, es qveyana ruseTTan kompromisze daiyolios?
– dRes ruseTTan kompromisze wasvla niSnavs damoukidebeli qveynebis suverenitetis xelyofis, borotebis, Cagvris, adamianis uflebebis darRvevis, udanaSaulo bavSvebis, moqalaqeebis mkvlelobis gamarTlebas da ruseTis gamarjvebas am usamarTlo brZolaSi. kompromisi tolia ruseTTan koleqtiuri dasavleTis fiaskosi.
– kvlav saSinao politikas davubrundeT. momaval wels saqarTveloSi saparlamento arCevnebi gaimarTeba. ramdenad realuria, rom axali mTavroba koaliciuri iyos?
– dRevandel mocemulobas Tu daveyrdnobiT, axali mTavrobis koaliciurobaze saubari SesaZlebeli iqneba mxolod im SemTxvevaSi, Tu opoziciur flangze Sewydeba Sidapartiuli dapirispirebebi, gamoiZebneba kompromisi da gasaerTianeblad miiRweva konsensusi. sxva SemTxvevaSi, araTu koaliciur mTavrobaze saubari, 5-procentiani barieris gadalaxvac ki saTuo iqneba.
– dabolos, ras elodebiT 2024 wels saSinao da sagareo politikis TvalsazrisiT?
– 2024 wels Cvenma qveyanam im 9 rekomendaciis Sesruleba unda daisaxos miznad, rac pirdapir kavSirSia rogorc saSinao, ise sagareo sikeTeebTan. Tavisi arsiT da mniSvnelobiT, efeqturad Sesrulebuli evrokomisiis rekomendaciebi niSnavs instituciurad da ekonomikurad Zlier saqarTvelos. garda amisa, 2024 arCevnebis welia da amis gaTvaliswinebiT, Cven unda velodoT gaaqtiurebul politikur garemos, axal saxeebs, axal ideebs, rac Zalian sWirdeba Cvens qveyanas.