მრავალმხრივ ისტორიული არჩევნები. . .
laSa xomeriki 593 50 82 69 –
wlevandeli saparlamento arCevnebi, mravali faqtoridan gamomdinare, gansakuTrebiT mniSvnelovani iqneba. upirveles yovlisa, aRsaniSnavia, rom arCevnebi srulad proporciuli sistemiT Catardeba, mmarTveli gundi ki meoTxed Seecdeba xelisuflebis SenarCunebas. opoziciaSi, garkveulwilad, mesame Zalis Seqmnis konturebi gamoikveTa, rac mTavaria, Tu Cveni qveyana am arCevnebs sanimuSod Caatarebs, saqarTvelos da evrokavSiris urTierToba xarisxobrivad gaumjobesdeba, xolo sapirispiro suraTis SemTxvevaSi, Cveni qveyana antidemokratiuli saxelmwifoebis rigebSi aRmoCndeba. aqedan gamomdinare, 2024 wlis arCevnebze didadaa damokidebuli saqarTvelos momavali.
dasavleTSi saarCevno maraToni arCevnebamde erTi wliT adre iwyeba – politikuri partiebi aqtiuroben, mosaxleobas xvdebian, maT problemebs ecnobian, sakuTar mosazrebebs acnoben sxvadasxva sakiTxTan mimarTebiT. axals arafers vityvi Tu aRvniSnav, rom evropasa da amerikis SeerTebul StatebSi saarCevno kampania erTgvari zeimia: lamazad gaformebuli plakatebi, gasageb enaze dawerili teqstebi, kreatiuli mesijebi, axali saxeebi – sxvadasxva partiaSi da jansaRi politikuri debatebi – mediasivrceSi. gansxvavebuli azris pativiscema dauwereli kanonia dasavlur sazogadoebaSi, aRarafers vambob profesionalizmze, ramac evropa da, zogadad, dasavleTi ekonomikuri keTildReobis, politikuri stabilurobis TvalsazrisiT mimzidvel sivrced aqcia, amitomac eswrafvian postsabWoTa qveynebi evroatlantikur struqturebSi gaerTianebas, rasac ewinaaRmdegeba ruseTi.
ra mdgomareobaa am mxriv saqarTveloSi? TiTqmis 9 Tve darCa saparlamento arCevnebamde da partiebi jerac Camouyalibebeli arian. amas ganapirobebs ara mxolod maTi mwiri finansuri SesaZleblobebi da urTierdapirispireba, aramed xelisuflebis qmedebebi, anu partiebs ekrZalebaT saarCevno blokebis Seqmna, aseve, 5-procentiani barieric nakleb Sanss utovebs maT parlamentSi mosaxvedrad. Tu davujerebT sociologiur gamokiTxvebs, mxolod oTxi partia (`qarTuli ocneba~, `nacmoZraoba~, ,,saqarTvelosTvis~ da ,,lelo saqarTvelosTvis~) gadalaxavs saarCevno bariers. rac mTavaria, parlamentSi vermoxvedrili partiebis procentuli maCvenebeli bariergadalaxuli partiebis yulabaSi wava, es ki mmarTvel gunds mTavrobis dakompleqtebis SesaZleblobas miscems, miT ufro, Tu ,,qarTuli ocneba~ arCevnebSi, minimum, 40 procents aiRebs. es scenari savsebiT realuria. jer erTi, ivaniSvili daubrunda qarTul politikas, rac mmarTveli partiis reitings amaRlebs, mTavroba gadaxalisda, qveyanas axali premier-ministri (irakli kobaxiZe) hyavs. Meore – opoziciaSi mimdinare movlenebi xelisuflebis wisqvilze asxams wyals, `nacmoZraoba~ nika melias gundma datova, Zveli Tanagundelebi erTamaneTs ar indoben, ras ar abraleben. magaliTad, enm-is Tavjdomare levan xabeiSvilis TqmiT, nika melia garkveulwilad, xelisuflebis dakveTas asrulebs. Tavis mxriv, es ukanaskneli xabeiSvils partiis nominalur liderad miiCnevs da ambobs, rom `nacmoZraobas~ realurad merabiSvili marTavs. ase Tu ise, erTi ram cxadia, es partia mniSvnelovnad dazaralda, rasac saakaSvilmac Seuwyo xeli – ar cdilobs distancirebas partiisgan. verc enm-m daixsna saakaSvili sapatimrodan, verc mosaxleobis mZlavri protesti aagora. Aarada, am mimarTebiT baqibuqobdnen. mokled, kraxi ganicades, mosaxleobas ki, miT umetes, postsabWoTa sivrceSi, ar uyvars damarcxebuli liderebi, rasac cxadyofs Tundac saqarTvelos uaxlesi istoria.
eqspertebi acxadeben, rom jerjerobiT mTavari opoziciuri Zala kvlav ,,nacmoZraobaa~, arc sxva opoziciur partiebs aqvT kargad saqme, 5-procentian bariers ,,nacmoZraobis~ garda ,,lelo saqarTvelosTvis~ da gaxarias partia gadalaxaven. am ukanasknelis reitingi 9 procentis farglebSi meryeobs, rac, eqspertTa TqmiT, mosalodnelic iyo, radgan partiam mesame Zalis niSnuli met-naklebad daikava, anu mosaxleobas eubneba, rom orive Zala (mmarTveli partia da ,,nacmoZraoba~) erTi da igivea da maTi partiis garda, sxva yvela uunaroa. mkiTxvels Sevaxseneb, rom adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebSi gaxarias partiam mesame sapatio adgili daisakuTra, Tumca isic cnobilia, rom arCevnebi moulodnelobebiTaa savse. bevri ram maT qmedebebzec iqneba damokidebuli, anu ra programebs SesTavazeben mosaxleobas, ramdenad damajerebelni da profesionalebi iqnebian sxvadasxva sakiTxSi. am mxriv bolo periodSi gaxarias partiam Secdomebi dauSva. igulisxmeba is, rom cdilobs mmarTvel partias `nacmoZraobis~ kritikaSi gaejibros, rac opoziciuri amomrCevlisTvis arafrismTqmelia. misi amomrCeveli, ZiriTadad, ,,qarTul ocnebaze~ ganawyenebuli xalxia, rac gamarjvebisTvis sakmarisi ar aris. eqspertebi Tavis mxriv, mesame Zalad miiCnevdnen partias `lelo saqarTvelosTvis~, magram jerjerobiT verc es partia Camoyalibda mTavar opoziciad, umTavresi mizezi ki partiis aradamajerebeli da araTanmimdevruli gzavnilebia. Tanac xelisufleba apiarebs im azrs, rom `lelo saqarTvelosTvis~ liderebi, ZiriTadad, TavianTi finansebis gazrdiT arian dainteresebuli. rogorc mogexsenebaT, CvenTan didad ar xiblavT bankirebi, xazaraZe da jafariZe ki Tavis droze `Tibisi~ bankis ufrosebi iyvnen. amomrCevelze yovelive es negatiurad moqmedebs. sxva opoziciur Zalebze didad arc Rirs saubari. am mxriv, eqspertebi acxadeben, rom partias, `girCi meti TavisuflebisTvis~ aqvs Sansi, gadalaxos saarCevno barieri. misi reitingi 4-5 procentis farglebSi meryeobs, Tanac es partia kreatiuli ideebiT gamoirCeva.
horizontze ikveTeba nika melias da nika gvaramias momavali partiebis konturebi, savaraudod, maTi eleqtorati SuaSisti amomrCeveli iqneba, romelsac arc mmarTveli partia da arc `nacmoZraoba~ xiblavT. Tu ra Sansebi eqnebaT maT, dro dagvanaxebs. . .
sociologiuri kvlevebiT, amomrCevlis daaxloebiT 40 procenti arc mmarTvel partias aZlevs xmas da arc `nacmoZraobas~, rac opoziciis nawilisTvis Sansia, procentuli maCvenebeli gazardos. xelisufleba, garkveulwilad, xarobs opoziciis urTierTdapirispirebiT, magram mmarTvelma partiam unda icodes, rom arc maTi mdgomareobaa idealuri. magaliTad, arasaxarbieloa ekonomikuri viTareba, xelisuflebis misamarTiT ismis dasavleTis kritika sxvadasxva sakiTxTan mimarTebiT. udavoa, rom 2024 wlis arCevnebi mniSvnelovani iqneba. Tu mmarTveli partia isev moigebs arCevnebs, es uprecedento movlena gaxdeba saqarTvelos saparlamento istoriaSi, radgan `qarTuli ocneba~ meoTxed SeZlebs xelisuflebaSi darCenas, Tumca isic dasaSvebia, rom gaxarias an sxva opoziciur partiasTan koalicia (`nacmoZraobis~ garda) Seqmnas, an kidev vercerTma partiam ver SeZlos mTavrobis dakompleqteba (igulisxmeba parlamentSi moxvedrili partiebi). dasavleTSi asec xdeba xandaxan da es procesi TveobiT grZeldeba. ase Tu ise, cxadia, rom 2024 wlis arCevnebs dasavleTi gamadidebeli miniT daakvirdeba. Tu Cveni qveyana arCevnebis tests sanimuSod Caabarebs, es gaaadvilebs dasavleTTan realur daaxloebas. imedia, momavali arCevnebi civilurad, demokratiuli paeqrobis, dasabuTebuli kritikis fonze Caivlis da gamarjvebuli da damarcxebuli partiebi qveynis interesebis dasacavad imoqmedeben, rac maTi upirvelesi movaleobaa.