როგორ ვიცხოვროთ აუტიზმთან ერთად?
ხატია იაშვილი 555 18 48 88
iyo dro, roca aravin icoda, ra iyo autizmi, mozardis ucnaur qcevas bavSvur sicelqes, gafantulobas an genetikas abralebdnen. dRes bavSvis TiToeul Seferxebul qmedebaze SeSinebuli mSobeli eqimTan midis da TiTqmis yvelas autizmis romelime speqtrs an autizmis diagnozs usvamen.
rogor unda davexmaroT aseT dros Svilebs? – am da sxva kiTxvebiT 4 wlis giorgis dedas nino beriZes mivmarTeT, isini autizms ukve weliwadze metia, ebrZvian.
– qalbatono nino, madloba, rom dagvTanxmdiT interviuze. darwmunebuli var, Tqveni rCeva bevr mSobels gamoadgeba. mogviyeviT, Tavdapirvelad ratom mimarTeT eqims?
– madloba Tqven, rom momeciT saSualeba, ase Riad mesaubra Cems problemaze. giorgim, rogorc yvela am asakis bavSvma, pandemiis periodi saxlSi gamoketilma gaatara da mis qmedebebs Tu umoqmedobas ver an ar vamCnevdiT, martoobas vabralebdiT. erTaderTi, vinc miTxra, rom bavSvis qcevaSi raRac ar moswonda, Cemi da iyo. rogorc ki pandemiis SezRudvebi moixsna, gio baTumis erT-erT kerZo sabavSvo baRSi miviyvaneT. 2 kviris Semdeg baRis gamgem damibara da miTxra, rom bavSvs problemebi hqonda da eqimTan miyvana mirCia, raTa dagvianebas raime garTuleba ar mohyoloda. Zalian gavbrazdi, CavTvale, rom bavSvi celqi iyo da amis gamo diskomforts moeridnen. meore dRidan im baRSi gio aRar mimiyvania. erT kviraSi sxva baRSi Seviyvane. gadmoviwere telefonSi sameTvalyureo kameris monacemebi da mTeli dRis ganmavlobaSi vuyurebdi, ras akeTebda Cemi Svili axal jgufSi. TiTqmis mTeli dRe iatakze iwva, ar ekontaqteboda bavSvebs, mxolod Wamis dros midioda maTTan. musikis xmaze xelebs yurebze ifarebda da cdilobda, Tavi kedlisTvis miertya. gamogitydebiT, Tavidan megona, rom CemTan ganSorebas aprotestebda. axla rom maxsendeba, sakuTar Tavze vbrazdebi, ase mgonia, im samma Tvem, rac dakvirvebas movandome, bevri daaklo Cemi Svilis janmrTelobaze zrunvas.
– rogor mixvediT daskvnamde, rom giorgi eqimTan unda migeyvanaT?
– erTma garemoebam Zalian damafiqra – bavSvs roca veZaxdi, ar mpasuxobda. amasac vupove gamarTleba – mamis xasiaTs davabrale. iatakze rom wveboda da ise TamaSobda, megona, ase komfortulad grZnobda Tavs. musika da xmauri rom ar uyvarda, amaze vambobdi – myudro garemoSi gaizarda-meTqi. yvela nivTs horizontalurad awyobda da mixaroda, uniWieresia-meTqi, saTamaSo manqanas aiRebda da mxolod borblebs atrialebda TiTebiT. amaze vxumrobdi – inJineri gamova-meTqi. mokled, yvela mis qcevas Cemeburad vamarTlebdi, sanam erT-erTi Cemi megobris Svilis dabadebis dReze ar wavediT. giorgi ukve sami wlis iyo, is bavSvi 2-is gaxda da ukve saubrobda, giorgis ki dedac ar dauZaxia. sabednierod, stumrebSi eqimi qalbatoni iyo, romelic gasarTob centrSi mTeli saRamo Turme Cems Svils akvirdeboda. wasvlisas miTxra, trapizonSi Zalian kargi eqimia ali jansu da mas aCvene bavSvi, ratomRac mgonia, Tqvens angelozs autizmis niSnebi aqvso.
– anu eqimis TvaliT danaxulma bavSvma ukve dagafiqraT?
– diax. trapizonSi wavedi, ali jansu marTlac kargi specialisti aRmoCnda. pirvel vizitze diagnozi ar dausvams, medikamenturi mkurnaloba da fsiqologTan viziti dagviniSna. 6 TveSi, rodesac klinikaSi ganmeorebiT wavediT, autizmis diagnoziT davbrundiT ukan. manamde gadavikiTxe yvela literatura, internetmasala… ramdeni ram gamomrCenia, ver vamCnevdi. Turme 3 Tvidan SegiZlia adevno Svilis qcevas yuradReba. minda yvela dedam gaiTvaliswinos Cemi Secdoma da droulad mimarTos eqims, SesaZloa, adreul asakSi erTma medikamentmac ki saukeTeso Sedegi gamoiRos.
– qalbato nino, rogorc mivxvdi, mxolod erTi welia, rac mkurnalobT. axla rogoraa giorgi, Tu balansdeba misi qceviTi normebi?
– diax, erTi welia davdivarT sareabilitacio centrSi, baRSic da calke specmaswavlebelic gvyavs ayvanili. igi yovel saRamos modis ojaxSi da ori saaTi TamaS-TamaSiT amecadinebs bavSvs. rom giTxraT, kargi Sedegi gvaqvs, mogatyuebT. giorgis axla Tveebis bavSvis instinqtebi aqvs, `umisamarTod~ dadis, elementaruli davalebis Sesruleba ar SeuZlia – kari mixure, Suqi Caaqre, momitane, waiRe, TvalebSi ar miyurebs, am drois ganmavlobaSi mxolod iatakze wola daTmo da gabrazebulze – kedelze Tavis mirtyma, xmamaRal xmaze xelebs yurze aRar ifarebs da xandaxan mis saxelze reagirebs. aRarc telefons iTxovs, axla urCevnia, fanjarasTan idges da manqanebs uyuros an, ubralod, TavisTvis iTamaSos. eqimma miTxra, progresi namdvilad SeimCnevao. garantias maZlevs, rom 6 wlisa ukve isaubrebs, axla bgerebis gamoTqmas cdilobs. SeveCvie, rom diagnozi – autizmi sul Cven gverdiT iqneba, cxovrebis yvela etapze mogviwevs masTan brZola, magram ar meSinia, mTavaria, Sedegi iyos da mzad var, Cemi SvilisTvis maqsimumi gavakeTo.
madloba qalbaton ninos gulwrfeli saubrisTvis. Tqven ki, vinc intervius waikiTxavT da Tqvens Svils romelime simptoms SeamCnevT, nu SeSindebiT, autizms mravali speqtri aqvs da SesaZloa, erTi medikamentiTac uSveloT, mTavaria, droulad mimarToT eqims. autizmis speqtris dadgena, rogorc medikosebi ganmartaven, 3 Tvidan SeiZleba. kerZod, Tu bavSvi moZrav sagnebs Tvals ar ayolebs da statikuri sagnebiT ufro interesdeba, magaliTad, dedis oTaxSi gadaadgilebas ver amCnevs, magram sawolis gadasafarebels daJinebiT umzers, xmaurze ar reagirebs, nivTebis xeliT Sexebas ar cdilobs, adamianebs ar uRimis, ar RuRunebs, axali saxeebisadmi interess ar iCens, ukve autizmis niSania. 7 Tvidan wlamde asakis bavSvebSi gamovlena aseTia: daZaxebisas Tavs ar abrunebs da ar interesdeba, Tu saidan modis xma, yuradRebas ar gaqcevT, arasdros icinis da arc xmamaRla yviris, sxvadasxva moZraobiT Tqveni yuradRebis mipyrobas ar cdilobs, TamaSisadmi interess ar iCens, calkeul sityvebs ar ambobs, uaris niSnad ar iqnevs xels an Tavs, ar iyenebs martiv Jestikulacias, suraTebsa da sagnebze xeliT ar migiTiTebT… Tu Tqvens Svils aRniSnul simptomebs amCnevT, pediatrs unda miakiTxoT. drouli intervencia bavSvis kognituri da qceviTi unarebis ganviTarebas mniSvnelovnad Seuwyobs xels. specialistis daxmarebiT, bavSvi autizmis simptomebTan gamklavebas iswavlis. Tumca es simptomebi xSir SemTxvevaSi sul ar niSnavs, rom Tqven Svils autizmis aSliloba aqvs. SesaZloa, Zalian msubuqi speqtri gamovlindes da droulad moxdes qceviTi normebis darRvevis daregulireba.
autizmis damaxasiaTebeli niSnebis sirTulis xarisxi gansxvavebulia yovel konkretul SemTxvevaSi, Tumca Cveulebriv moicavs: metyvelebis, gonebrivi ganviTarebis, sazogadoebrivi qcevis da adamianebTan urTierTobis problemebs.
autisti bavSvebi an sul ver swavloben laparaks, an sxva bavSvebze gacilebiT gvian iwyeben. maTi metyveleba xasiaTdeba Taviseburi enobrivi niSnebiT, xSirad sityva ar Seesabameba Tavis mniSvnelobas. isini, vinc SedarebiT ukeT metyveleben, xmaroben ucnaur metaforebs an laparakoben formaluri da monotonuri xmiT. autisti bavSvebi xSirad sakuTar Tavs aRniSnaven saxeliT da ara `me~-Ti, axasiaTebT sxeulis moZraobis gameoreba, xelis mkveTri moZraoba, grexa, triali, qanaoba. . . zogi mkvlevari autisti bavSvebis daxasiaTebisas xmarobs termins `emociuri wonasworobis darRvevis mqone~. vinaidan, autizmi gansxvavdeba siZlierisa da simptomebis mixedviT, Sesabamisad, misi ZiriTadi problemebis aRweras didi mniSvneloba eniWeba. autizmiT daavadebul bavSvebs gansakuTrebiT uWirT laparakis swavla, sazogadoebrivi qceva da adamianebTan urTierToba.