<< გულის ელჩი >> – საქართველოსთვის
ირმა ცეცხლაძე 27 48 94
TurqeTis universitetebSi TandaTan matulobs qarTvelologiis fakultetebis da am specialobis
studentTa ricxvi
iq mcxovreb 10 milion Cvens Tanamemamules ukve gauCnda mSobliuri enis Seswavlis SesaZlebloba, rasac TurqeTis mTavrobis mier mcire erebis Sesaxeb miRebulma kanonma Seuwyo xeli.
aRsaniSnavia, rom ukve mezobeli qveynis 5 universitetsa da 3 zogadsaganmanaTleblo skolaSi iswavleba qarTuli. am da sxva Temebze saubrobs TurqeTis respublikis yarsis universitetis qarTvelologi sudan alTuni.
– alTuni oqros niSnavs, Tqveni qarTveli winaprebi oqruaSvilebi iyvnen?
– ar vici, warmoSobiT qarTveli var Tu ara, SesaZloa, winaprebi marTlac saqarTvelodan modian, magram Tavad me ver vnaxe amis damadasturebeli sabuTi.
– maSin ratom gadawyviteT qarTvelologoba?
– esec auxsneli movlenaa CemTvis. ratomRac movixible Tqveni qveyniT, eniT da xalxiT. TiTqos raRac Zala meweoda Tqvenken. 2006-2010 wlebSi yarsis universitetSi davamTavre ucxo enebis fakultetis bakalavriati – inglisuri, germanuli da qarTuli enebis specialobiT. Cemi meuRlec ucxo enebis specialistia, magram inglisuris xazs gayva, me ki qarTuli avirCie da arc vnanob. swored maSin, arCevanze rom midga saqme, Cemi yuradReba miipyro erTma faqtma – sul 14 anbania msoflioSi da amaTgan erT-erTi aris qarTuli. dameTanxmeT, es ar aris cota da ukve iwvevs interess – patara qveyana, mcire mosaxleobiT flobs ganumeorebel anbans da mdidar kulturas, romelmac saukuneebs gauZlo da ar daikarga. qarTveli – aris TviTmyofadi eri, romelsac Tuki gaicnob, Seiyvareb da saukunod daumegobrdebi. ukve xuT Turqul universitetSi iswavleba qarTuli: yarsSi, ardaganSi, arTvinSi, duzjeSi da inegolSi. inegolSi, stambolsa da arTvinSi bevri qarTveli cxovrobs. maT ar daukargavT TavianTi mSobliuri ena, tradiciebi, adaTebi da marTlac gamoirCevian Turqi Tanamemamuleebisgan TavianTi gonebiT, inteleqtiT Tu vaJkacobiT. me amiT imis Tqma ar minda, rom sxvebs ara aqvT igive Tvisebebi, magram faqtia, rom qarTvelebi marTlac gamorCeulebi arian yvelgan da yvelaferSi.
– ra kuTxiT ufro gainteresebT saqarTvelo?
– yvela kuTxiT sainteresoa, marto istoria da kultura rad Rirs, damwerloba, romelic me-5 saukunidan iRebs saTaves. cxadia, `SuSanikis wamebas~ vgulisxmob… SeuZlebelia ar moixiblo Tqveni folkloriT, simRerebiT, cecxlovani, ganumeorebeli ritmisa da Jestebis cekvebiT. msgavsi ram arc erT ers ara aqvs msoflioSi. geografiuli mdebareobac gansakuTrebulia, saqarTvelo aRmosavleT-dasavleTis WiSkaria, Tanac Cveni mezobeli. CvenTan amboben, Tu Seni mezobeli cudad aris, ar Zinavs, Sia, maSin SenTvis Zili ar SeiZleba, saWmeli ar SeiZleba… karga xnis ganmavlobaSi ar vicodiT, saqarTvelo rogori qveyana iyo. sabWoTa kavSiris SemadgenlobaSi Sedioda da, TavisTavad, rusebTan vaigivebdiT. kargad iciT, Tqvens teritorias maSin rkinis farda ekra da Sig verafers dainaxavdi. rodesac yvela sazRvari gaixsna, gavocdiT, absoluturad gansxvavebuli qveyana, xalxi dagvxvda, sruliad sxvanairi adaT-wesebiT da kulturiT. maSinve Canda ufro progresuli da tolerantuli msoflmxedveloba.
– 5 universiteti amzadebs qarTulis specialistebs. daswreba rogoria, sad unda dasaqmdes amdeni xalxi?
– sxvebis ar vici, magram CvenTan, yarsSi, ukve 5-ive kursi Seivso – pirveli kursidan iwyeba swavla da isini ukve mexuTeze arian, es niSnavs, rom Zalian kargi daswrebaa da fakulteti moTxovnilebiT sargeblobs abiturientebSi. 10 milionze meti qarTveli cxovrobs TurqeTSi. am adamianebma ar unda daiviwyon mSobliuri ena. qarTulis specialistebi swored am mizniT mzaddeba TurqeTis universitetebSi. qarTulis garda iswavleba somxuri, qurTuli da a.S. yvela mcire ers mieca mSobliur enaze swavlis ufleba da saSualeba.
– pirvelad rodis CamoxvediT saqarTveloSi?
– bakalavriatis mesame kursze viyavi, roca saqarTveloSi TurqeTis saelCom mogviwvia. erTi kvira davrCiT, davaTvaliereT. minda giTxraT, uzarmazari STabeWdileba moaxdina Cvenze aqaurma bunebam, qalaqebma, xalxma. Semdeg ukve gza viswavle da ufro xSirad gstumrobdiT. aRar SemeZlo didxans gaZleba qarTuli sivrcis gareSe, radgan Cemad miviCnie. rodesac aq ara var, Zalian menatreba. Semdeg qarTuli enis kursebze Cavewere, raTa ufro damexvewa salaparako qarTuli. TbilisSi gaviare kulturaTaSoriso komunikaciis kursebi da Cavabare soxumis universitetSi (TbilisSi) magistraturaze. rogorc ki magistri gavxdi, baTumSi Camovedi da am patara, kopwia, lamazi da Tbili qalaqis saxiT, sruliad axali aRmoCena gavakeTe. ratomRac, Tbilisze ufro Sevegue da SeviTvise, gulTan axlos movida. iqneb imitom, rom ufro metia Cemi rwmenis xalxi, an imitom, rom raRaciT axlos dgas Turqul kulturasTan da meti gvaqvs saerTo. mokled, gadavwyvite baTumis SoTa rusTavelis saxelobis saxelmwifo universitetSi gamevlo doqtorantura da asec moviqeci.
– ra Temaze muSaobT?
– `qarTul-Turquli literaturul-kulturuli urTierToba~ hqvia naSroms. muhajirobis periods asaxavs – me-19-20 saukunis mijnas. sxvaTa Soris, Cemi diplomis xelmZRvaneli aWaris ganaTlebis, kulturisa da sportis ministri inga SamiliSvilia. Zalian kargi specialistia da, Tanamdebobrivi datvirTvis miuxedavad, uari ar Tqva Cemze, ukve mesame kursze var. imedia, gaisad diploms davicav.
– muhajirobis periodis romel literaturul urTierTobas asaxavT Tqvens naSromSi?
– im periodSi, osmaleTis mmarTvelobis dros, moRvaweobda TurqeTSi cnobili mwerali ahmed miTad efendi. warmoSobiT Cerqezi. misi romani `qarTveli gogona~ sakmaod popularulia CvenTan. sxvaTa Soris, wels qarTuladac iTargmna. romanSi aRwerilia im periodis qarTvelebis yofa-cxovreba. swored iq weria, rom qarTvelebi rusebisgan gansxvavebuli da sul sxva kulturis xalxia. ramdeni saukunea ukve, rac qarTvelebi TurqeTis teritoriaze cxovroben da…
– ukacravad, ar SemiZlia ar SegisworoT – es Turqebi cxovroben saqarTvelos yofil teritoriebze…
– diax, es asea… ukacravad… vici, Turquli teritoria araa tao-klarjeTi, Tqveni eklesia-monastrebi… es omebi osmalebis mmarTvelobis dros iyo. wminda nino Semovida saqarTveloSi kabadokiidan. yvelaferi vici da geTanxmebiT, rom swored am omebma, sisxlisRvram, mtrobam da SuRlma droebiT dagvaSora, magram drom gadarecxa is saSineli saukuneebi. axla mezobloba da kulturuli urTierTobebi gvakavSirebs, rac Zalian mixaria. siyvarulma imZlavra mezobel saxelmwifoebs Soris da vmegobrobT ara mxolod mTavrobebis, aramed xalxis doneze. ukve TurqeTSic ician, rom im mcire erebis mimarT, respublikaSi mravlad rom saxloben, unda hqondeT pativiscema da morideba. sxvagvarad demokratiuli saxelmwifo ver iarsebebs. rogorc ukve giTxariT, kanoni SemoiRes da am erebs, survilisamebr, skolaSi aswavlian deda enas, raTa ar dakargon saukuneebs gamotarebuli TviTmyofadoba.
– skolebSi qarTuls aswavlian?
– ki, rogor ara, arTvinSi, inegolSi da duzjeSi. mosaxleobis moTxovnisamebr, Tu Seikribeba 10 bavSvi mainc, maswavlebels miavlenen, isini ki swored zemoT xsenebul universitetebSi mzaddebian
– Tqven yarsis universitetSi aswavliT – qarTulad Tu Turqulad? riTi iwyebT saswavlo programas?
– Turqulad vaswavli. viwyebT istoriiT, Semdeg gadavdivarT kulturasa da geografiaze.
– ainteresebT?
– ainteresebT, radgan ukve 100 studenti eswreba qarTuli fakultetis leqciebs.
– riTi axsniT qarTuli enisadmi msgavs interess, rodesac iqve iswavleba inglisuri, franguli, germanuli, rusuli… anu saerTaSoriso enebi?
– vwuxvar, magram am konkretuli kiTxvis pasuxad saqarTvelos ganumeorebel silamazes ver moviSvelieb. maRali daswrebis mizezi ufro merkantiluria. kerZod, Wirs dasaqmeba. Tqvens mier CamoTvlili enebis specialistebi mravladaa, xolo qarTulis maswavleblebze sakmaod didi moTxovnaa saSualo skolebSi, sadac TandaTan matulobs am enis dauflebis msurvelTa ricxvi.
– ramdeni welia, rac saqarTveloSi CamodixarT da yvelaze metad ram miipyro Tqveni yuradReba?
– 12 welia, rac aq Camovdivar da yuradReba mivaqcie, rom am patara saxelmwifoSic cxovrobs bevri eri, magram qarTvelebi maTTan Tanacxovroben yovelgvari konfliqtis, SuRlis, mtrobis da siZulvilis gareSe. erT ezoSi, Tqven rom `italiurs~ eZaxiT, Cemi azriT ki namdvilad qarTulia, cxovrobs somexi, qarTveli, azerbaijaneli, Turqi, qurTi da a.S. magram araviTari gansakuTrebuli daZabuloba mezoblebs Soris ar SeiniSneba. aq erovnebis mixedviT ar arCeven erTmaneTs, megobroben imitom, rom moswonT adamiani. es Tviseba Tavad qarTuli xasiaTis silaRiT, misi bunebis TavisuflebiT da pirovnebis sisavsiT aixsneba.
– ra ar mogwonT aq?
– momwons an ar momwons, arafer SuaSia, ubralod, mikvirs – aseTi mdidari bunebis, noyieri miwis, wyaluxvi mdinareebis, geografiuli mdebareobis qveyana gaqvT, magram misi mTavroba xalxisTvis araa.
– es raze SeatyveT?
– ra Setyoba unda, mosaxleobis saSualo fena, masa – siRaribeSi cxovrobs. cxovreba TqvenTan Znelia, anu arsebobaa Zneli… ai, es ar momwons. arada, ganviTarebuli, Wkviani xalxi xarT. ratom ver axerxebT SeiqmnaT Rirseuli cxovrebis done? guli mtkiva, yvelafer amas rom vuyureb. isic ver gavige – ojaxSi TiTqos yvela muSaobs, yvela dasaqmebulia, magram fuli mainc ara aqvT, mainc uWirT igive komunalurebis, bankis procentis gadaxda. kafe-restornebSi Camojdomas da sadme kurortze dasvenebas ki erTeulebi Tu axerxeben.
– Tqven marTlac kargad SegiswavliaT qarTuli yofa da, rogorc Cans, gulic SegtkivaT Cvenze…
– saqarTvelo ise momwons, rom miWirs sityvebiT gadmocema. erT-erTi geni, marTalia, ver gavarkvie, magram naRdad qarTuli maqvs. sxvagvarad ver vxsni im siyvaruls da mizidulobis Zalas, rasac es qveyana da misi xalxi iwvevs CemSi. yvela Cems megobars vuyvebi, rom aq saxloben pativsacemi, brZeni moxucebi, ulamazesi, usaTnoesi qalbatonebi, Sromismoyvare, gonieri mamakacebi da gonebagaxsnili, sayvareli, niWieri bavSvebi. ar SeiZleba aseTi warsulis mqone xalxs aseTi gaWirvebuli awmyo hqondes. es yvelaferi CemTvis gaugebari da warmoudgenelia. sxvaTa Soris, Cems qmars da Svilsac Sevayvare saqarTvelo. Cemi 4 wlis gogona Tavisuflad laparakobs qarTulad. aq rom var, mirekavs da qarTulad mekiTxeba, rogor var. isinic xSirad Camodian baTumSi da erTad vseirnobT, vecnobiT aqaur RirsSesaniSnaobebs.
– mweraliviT Tu poetiviT laparakobT. romanis wera xom ar gicdiaT?
– ara, jer mxolod vswavlob da vkiTxulob iseTi didi qarTvelebis nawarmoebebs, rogoricaa SoTa rusTaveli, galaktioni, akaki da ilia… es bolo ori yvelaze Zalian momwons, imdeni gaakeTes qarTveli erisaTvis, rom jer kidev ver vxvdebiT. maT ara marto Semoqmedeba, sakuTari sicocxle miuZRvnes qarTvel ers. me iseT adamianebs vafaseb, romlebic iRvwian da kvdebian sakuTari samSoblosTvis. miT umetes, Tu es samSoblo iseTi momxiblavi da ganumeorebeli qveyanaa, rogoric saqarTveloa.
– Zalian didi patrioti xarT, albaT?
– patrioti ki var, magram cxovrebis raRac etapze, raRac gadafaseba moxda Cems pirovnebaSi da davafiqsire, rom nebismieri qveynis nebismieri mcxovrebi CemTvis Zvirfasia, Tuki igi adamiania, am sityvis sruli mniSvnelobiT. dRes internetma gaxsna sazRvrebi. aRar unda CaviketoT viwro CarCoebSi da unda SevecadoT kosmiuri simaRlidan aRviqvaT erTmaneTi. pativi unda vceT ara mxolod erovnebas da rwmenas, aramed urTierTobis niWs, romelic sabolood daamyarebs mSvidobas mTel planetaze da aRar iqneba terorizmi, sisxlisRvra, SimSili, gaubedurebuli ojaxebi da atirebuli bavSvebi.
– ras usurvebT saqarTvelos?
– minda afxazeTi da oseTi Cveni iyos (saqarTvelos – i.c.), gamdidrdeT, kargad aawyoT ekonomika. cremli ar menaxos dedebis Tvalebze. kargad iyaviT, keTilad. ufali Segveweva. me `gulis elCi~ var da sanam viqnebi, gwamdeT, bevrs gavakeTeb Cveni saqarTvelosTvis.
minaweri: sudan alTuns sakuTari feisbuqis gverdis garekanis fotod muxran maWavarianis cnobili leqsi udevs.