“უფლის საგალობელი” – თანამედროვე ეროვნული პოეზიის შედევრი
oTar cinariZe 599 85 21 14 –
poet fridon daviTaZes dabadebidan 60 weli Seusrulda. mas mSobliuri Suaxevi da Suaxevelebi saTanadod moefernen. Tavis saqmianobaze fridon daviTaZe `aWarasTan~ saubrobs.
– batono fridon, Jurnalistebisa da gazeTis mkiTxvelebis saxeliT, gilocavT. ra gza gamoiareT dRemde?
– didi madloba yofil kolegebsa da gazeTis mravalricxovan mkiTxvelsac! dRemde iyo – `gzani wamebisanic~ da `gzani siam-tkbilobisanic~. . . bednieric viyavi da imedgacruebulic, warmatebulic da xelmocarulic. . . Tumca, arasdros damviwyebia yvelaze mTavari – ar arsebobs mwvervali, romlis dalaSqrvac SeuZlebelia. ar unda geSinodes simaRlisa da dabrkolebebisa!
– Semodgomis dasawyisSi, Weqa–quxilis Semdeg soko miwas rom gaarRvevs da amoxeTqavs, amnairi simZlavriT SemodgiT fexi erovnul poeziaSi. ras umadliT amas?
– uflis nebas, sxva ras unda vumadlode? ar vici, axla vin rogor afasebs Cemi gonis naJurs, magram wina wels rom xvavrieli Semodgoma mqonda, amas ar uarvyof. adrec vwerdi, magram periodulad. . . rogorc Cans, bolos da bolos, mivxvdi, rom siberes karzed mivukakune da. . . vaswreb, albaT. . .
– pirveli wigni 55 wels gadacilebulma gamoeciT. `Cemi Cumi Canafiqris~ Semdeg, `uflis sagalobeli~ – Tanamedrove erovnuli poeziis saganZuri SemogvTavazeT.
– pirveli wignis gamocemis `codva~ Cems uaxloes megobrebs – vaJa daviTaZesa da oTar futkaraZes adevT kiserze. . . arc ukiTxavT CemTvis, sasignalo egzemplari gamomigzavnes – waikiTxe `mainc~ da saTauri SeurCieo. ar vici, im pirvelma wignma gaamarTla Tu ara SerCeuli saTauriT, magram kmayofili da gaxarebuli imiT mainc var, rom masSi Sevida – `ori fridoni tao-klarjeTSi~. xmamaRal gancxadebad Tu ar CameTvleba, am wignSi Setanili es `cikli~ gamorCeulia. `uflis sagalobeli~ aTwleulebis ganmavlobaSi mkvidrdeboda Cems cnobierebaSi, Tumca mzis sinaTle erT TveSi ixila – 150 fsalmuni Tavisi `anbanT qebiT~ zustad 30 dReSi gadavitane furclebze.
verc warmomedgina, dReSi xuTi-eqvsi fsalmunis galeqsva. ara da, modis es dalocvili ankara wyarosaviT, CuxCuxebs gonSi, gulSi, sisxlSi da gTxovs rom adgili miuCino. mec `mivnebdi~.
– am wignmac xom ar gikarnaxaT, rom 60 wels miRweuli, winaprebis ZirZvel mrwamss – marTlmadideblobas ziarebodiT?
– ufalma mikarnaxa. . . uflis raobis gaazrebam damayena am gzaze da madloba uzenaess, rom sakuTari Tavi damarwmunebina am nabijis gadadgmis aucileblobaSi. me yvela religiis mimdevars (Tu is marTlacda RmerTzea miyudnebuli) gamorCeulad vcem pativs da ar damzarebia maTTvis siyvarulis ganawileba. dedamiwaze aSenebulia taZari-samlocvelo, romelsac imdeni Sesasvleli kari aqvs, ramdeni religiuri mimdinareobac arsebobs amqveynad. sakurTxeveli aris erTi, yvela misi kariT midis ufalTan da iq, erT sakurTxevelTan Tavdaxrili da muxlmodrekili umJRavnebs da andobs savedrebels. RmerTi erTia, misken savali gzaa sxvadasxva!. rac Seexeba Cems gadadgmul nabijs, Cemi naTliis – daviT cecxlaZis Tqmisa ar iyos – suliT rom qristiani xar, barem daakanoneo! mec davakanone.
– asakis miuxedavad, saqmianic da axlo megobruli urTierTobebic gqondaT rusTavelis premiis laureat poet fridon xalvaSTan. `ori fridoni tao–klarjeTSi~ mgoni pirveli mcdeloba iyo qarTul poeziaSi istoriuli kuTxisa da Cveni siwmindeebis sxva rakursiT warmoCenisa.
– sxva simaRle iyo sulmnaTi fridoni, – sxva ganzomilebas ekuTvnoda. . . oTxi dRe, romelmac Secvala Cemi cxovreba, is dReebia, romlebic vaJa daviTaZem maCuqa 2008 wlis noemberSi, oTar futkaraZesTan da fridon xalvaSTan erTad. oTari detalurad macnobda yvela Zeglis istorias, me im saRamosve leqsad vwerdi mis naambobs. ase Seiqmna es cikli. didma fridonma rogorc ki waikiTxa Cemi `tao-klarjuli nacodvilari~, vaJas uTxra – tyuilad ar wamogiyvania es kacio. rac Seexeba kiTxvas, Tu ra adgili daiWira Cems SemoqmedebaSi am mogzaurobam, ra vTqva, aba? – samSoblo xelmeored amovikiTxe Cems cnobierebaSi. . .
– dedis Zma vaxtang zoiZe cnobili publicisti, 10-ze meti wignis avtori iyo, mama – vladimer (ali) daviTaZe – cnobili pedagogi, erT–erTi pirveli umaRles damTavrebuli Suaxevis raionSi. vis gens umadliT muzasTan ziarebas?
– muzasTan wilnayarobas ufals vumadli, publicistikaSi `faCuns~ – vaxtang zoiZes, xolo sazogadoebis mxridan siyvarulis mopovebas da Cemi adgilis monaxvas – mamas. maTgan mravali ram viswavle.
– deda, qalbatoni fati, rogorc RvTismosavi da keTilSobili qalbatoni axsovs xalxs. misi gavlenac xom ar iyo, rom 60 wlamde marTlmadideblobas ar eziareT?
– erTaderTi adamiani, romlis valis gadaxda `arc mifiqria~ (SeuZlebelia da imitom), es dedaCemia! 20 weliwadi brma iyo deda. oci weliwadi TiTebiT mimowmebda asaks. . . is muslimani iyo da ise SeuerTda maradisobas, rom alahis rwmenisTvis ar uRalatia. . . muslimanebi iyvnen babuaCemic, bebiaCemic. . . Cems ojaxSi sami religiis wminda wignebi devs da samives sapatio adgili aqvs miCenili: `yurani~ – dedaCemis rwmenis dasturi; `biblia~ – uflis raobis msazRvreli CemTvis da `Tora~ -sibrZnis simfonia – kacobriobisa! me gavleqse fsalmunebi -`bibliidan~ da amasTan erTad vleqsav `yuransac~ da igavebsac – `Toradan~, romelsac ierusalimSi moRvawe qarTveli ebraeli qalbatoni, profesori natali megreliSvili Targmnis CemTvis, rwmeniT ki marTlmadidebeli var. . . dedas arasdros ukadrebia CvenTvis, SvilebisTvis, rom im aRmsareblobis mimdevari vyofiliyaviT, romelic mas swamda. is Cven RmerTis siyvarulsa da erTgulebas gvinergavda yovelTvis.
– naTliebad ori RvTismsaxuri, erTi eqimi da cnobili qvelmoqmedi, mecenati levan(andria) mJavanaZe airCieT, naTlobis adgilad – ratom bolnisi da ara sxalTis eparqia. ratom?
– 9 seqtembers movinaTle. naTlobis Semdeg levanma daviT cecxlaZes uTxra: – Cvens naTluls ra enaRvleba, gauWirdeba – ager var, avad gaxdeba – mager xar da rom gardaicvleba, iger ar arian meufe efremi da mama giorgio?! meufe efremi, Tavisi sulieri mrwamsiTa da sauflo saxlis msaxurebiT, sicocxleSive legendad iqca. adamianma siyrmis asakidanve saaqao cxovreba uZRvna ufals da Tu mergo RvTisgan da misgan pativi, rom naTel-mironoba gvqonoda, ra aris amaSi cudi?! mama giorgi sikeTis, siyvarulisa da uflis gziT mosiarule Tanamedrove adamianis magaliTia. miyvars igi, rogorc ara marto naTlia, aramed rwmenis, simtkicis garanti Cvens sinamdvileSi. daviT cecxlaZe Cemi siyrmis megobaria. Cveni mamebi megobrobdnen, Cven vZmobT erTmaneTs. daviTi aWaraSi cnobili eqimi, profesoria radiologiis ganxriT. `patroni~ filtvebsac sWirdeba da. . . am Sanssac xelidan ver gavuSvebdi. masac gamorCeulad uyvars ufali da es siyvaruli ganapirobebs mis did saeriskaco moRvaweobasac. mas mravali madli sruliad uangarod aqvs nakeTebi, ise, rom arc warmomavloba ukiTxia vinmesTvis da arc jibisken dauwyia yureba, ra unda momceno. daviTi kacobis metria da es mTelma aWaram icis. levan mJavanaZe – `amoucnobi subieqti~! dedamiwaze ar dadis adamiani, romelic srulyofilad daaxasiaTebs mis pirovnebas. kaci, romelic ukiduresad gausaZlisi cxovrebidan modis. uRmerTod da urwmunod erTi wuTic ar ucxovria, radgan ufalma ineba misi yofis Semobruneba. . . mokrZalebuli madlobis niSnad, mSobliur sofel zvareSi samlocvelo augo marTlmadideblobas, ufals, rom samyaros patronis arsi `daujdomlad~ gaigivdes mokvdavTa gonebaSi. levani imdenad ubraloa, imdenad keTilSobilia, imdenad didi, rom ar SeiZleba is ar giyvardes qristesmieri siyvaruliT. aseulobiT adamiani madls uZRvnis gamCens, misi saaqaoSi yofnisaTvis. me vamayob, rom is Cemi naTliaa. ratom bolnisi? meufe bolnisis eparqiis mTavarepiskoposia. bolnisis sioni uZvelesi akvania qristianobisa. naTlobis dRes erT saocrebas Seveswari (momitevos meufem, am ambis gamJRavnebisaTvis. . .) – meufes qadagebas wirvis dros ramdenime aTeuli adgilobrivi, sxva aRmsareblobis warmomadgeneli, taZris ezodan usmenda. yovel wirvaze aseao, Tqves. . .
– axla asakSi ra Temas eWidebiT?
– CemTvis ar arsebobs e.w. Temebi. . . vwer yvelaferze, rac momwons da rac ar momwons. yvelaferSi `gamomcada~ ukve mkiTxvelma. rac arasdros ar damiweria, es siZulvilis Temaa. miyvarda, miyvars da meyvareba RmerTic, samSobloc, adamianebic, sicocxlec da mteric ki. araa es litoni sityvebi, mteri ufro unda giyvardes, bolos da bolos, fxizlad xom gamyofebs kacs?
– yofil Jurnalists, axla sajaro moxeles, ra damokidebuleba gaqvT Tanamedrove masmediasTan?
– gazeTi unda iyos akademiuri, marto erTjeradad wasakiTxi ki ara. didad ganaTlebuli kacis, aw gansvenebuli jumber daviTaZis Tqmis ar iyos, baliSqveS unda gaxdes amosadebi. . . Cven xom kargad viciT, rogorc Jurnalistebma, saRad moazrovne sazogadoebis moTxovna romel presazea? yviTeli presa anadgurebs eris suls da degradaciis, gadagvarebisa da sibilwis gzaze ayenebs axal Taobas. swored amitomac aqvs yviTel presas gamorCeuli mxardaWera mesame Zalisgan. Sors rom ar wavide, gana ar viciT, Tavis droze ratom gaqra jer gazeTi `ciskari~ da Semdeg Cvens mier dafuZnebuli – sazogadoebriv-politikuri gazeTi `mTianeTi~? siyviTle viucxoveT da imitom. eris uRmerTobisa da urwmunoebis gzaze dayenebis kodi sazogadoebis gonSi rom Sevides da dablokos saRi cnobiereba, amas yvelaze ukeT masmedia akeTebs, Tumca masmedias sxva ramec gamosdis SesaniSnavad: – sabolood gaaSiSvlos im ZaliT Tu nebiT gayviTlebulTa suli, romlebic saaqao siamtkbilobis sanacvlod, satanas mieyidnen da xelmeored moiwadines, jvars acvan RmerTi, marto marTlmadideblobis ki ara, saerTod, uflis raobis gonidan amoZirkvis saxiT.
– Tundac ideis doneze, rame Cumi Canafiqri xom ar gaqvT?
– saqarTvelos mweralTa SemoqmedebiTi kavSiris, saqarTvelos poetTa saerTaSoriso asociaciis wevroba, saqarTvelos rusTavelis sazogadoebisa da israelis ssf `gulTa kavSiris~ raionuli organizaciebis Tavmjdomareoba didi pasuxismgebloba da pativia CemTvis. Zalian bevri sikeTis keTebis perspeqtiva gamoCnda. Sevecdebi, rom regaliebi marto furcelze ar darCes. gazafxulidan bevr saintereso saqvelmoqmedo RonisZiebas ganvaxorcielebT mTianeTSi da ra Tqma unda, SuaxevSic. rac Seexeba gamocemas, Cven gvaqvs ukve gazeTi `Suaxevi~, romlis gaZlierebaze zrunva gvmarTebs.
– ori vaJis mamisa da mosiyvarule babuis SemoqmedebaSi ra adgils iWers ojaxi? saiubileo saRamoze meuRlisadmi miZRvnili leqsi ra viTarebaSi daiwera?
– ukiduresad Sesarigebel viTarebaSi. xSirad vabrazeb meuRles Cemi moulodnelobebiT, WirveulobiT, siurprizebiT da mere leqsebiT Tu vixsni Tavs, Torem. . . meuRle qedeli myavs da maTTvis wyali yovelTvis aRma midis. rogorc ki es damaviwydeba, leqsia ukve dasaweri.
– 2024 welma Semoabija. ras usurvebdiT mkiTxvels da saerTod, yvelas?
– ufals vebarebodeT, ufali gvfaravdes, ufali gvyvarebodes! is Tu ar gagvwiravs, kidev aTaswleulobiT gagrZeldeba Cveni arsebobac da saxelmwifoebriobac. RmerTi CvenTan! amaze kargi, sxva raRa gisurvoT?