
„მთავარი ერთია – სიყვარულზე უნდა აღმოცენდეს ოჯახი“
Cveni gazeTis stumaria poeti, saqarTvelos mweralTa SemoqmedebiTi kavSiris wevri, `sapatio mareTeli~ oTar futkaraZe, romelsac orive wodeba am dReebSi mieniWa.
– batono oTar, ramdenad elodiT, rom qarTveli mwerlebi aseTi ndobas gamogicxadebdnen?
– SarSan, roca leqsebis pirveli krebuli – `mTidan amoTqmuli bwkarebi~ gamoveci, ramdenime egzemplari saqarTvelos mweralTa SemoqmedebiT kavSirs gadaveci. es lirikuli krebuli Cemi naazrevisa da SemoqmedebiTi SesaZleblobebis gulmarTali gamoxatulebaa. vfiqrobdi, rom mweralTa kavSiris xelmZRvaneloba miagnebda Cems saTqmels. asec moxda. gulwrfeli madloba minda gadavuxado saqarTvelos mweralTa SemoqmedebiT kavSirs, mis Tavmjdomares, qalbaton mayvala gonaSvils, aWaris mweralTa saxls. ndobis gamocxadeba CemTvis didi pativi da samarTliani damokidebulebis brwyinvale gamoxatulebaa.
– ras niSnavs, iyo `sapatio mareTeli~?
– es niSnavs – iyo Seni xeobisa da kuTxe-kunWulis mosiyvarule da erTguli, Seni saqmianobiT mokrZalebuli wvlili Seitano xeobis warmatebaSi, sicocxlis unarianobaSi, yvela mareTelis winsvlaSi, win aRudge Cveni winaprebis keris gaciebas, nasaxlarebisa da nasoflarebis gaCenas.
`mareToba, mTielT mToba,
ar Caqreba, sul enToba,
RmerTo, RmerTo, sul acocxle,
mTaSi mTielT mareToba~.
– SarSan gamoica Tqveni leqsebis pirveli krebuli, rogori iyo sazogadoebis reagireba?
– oTxasamde egzemplari gamoveci sakuTari saxsrebiT da uangarod vusaCuqre yvelas. mixaria, rom obieqturad igeben Cems saTqmels, milocavs yvela. Cems krebulSi gansakuTrebuli adgili eTmoba tao-klarjeTs, imerxevs, Cvens usazRvro da mouSuSebel tkivils. imerxevSi ZirZveli qarTvelebi cxovroben. erTma momReralma, gulianma imerxevelma musa bulbul TeTraZem (qivijiq alim) gaaxmovana Cemi leqsis – `artanujidan mohqris arwivi~ striqonebi. madloba mas imisTvis, rom gaigo Cemi gulis saTqmeli da nafiqrali.
– erT RonisZiebaze ganacxadeT, rom xmlis qarqaSSi Cagebas ar apirebT, anu emzadebiT morigi wignis gamocemisTvis?
– Tavs ar vzogav da mTeli SemarTebiT vmuSaob, rom sul axlo xanSi morigi krebuli SevTavazo Cvens sazogadoebas. ar vCqarob. minda, erTxel kidev, saintereso leqsTa krebuli gamomivides. es Cumi, dauokebeli survilia. vfiqrob, frTebi Seesxmeba Cems miswrafebas, kidev erTxel gamovxato mokrZalebuli saTqmeli, movefero Cems samSoblos, bunebas, mTasa da bars. . .
– 71 weli ukan moitoveT, mravali gansacdeli gamoiareT, gasaxsenebelic bevri geqnebaT. leqsebis axal krebulSi prozasac Tu SeitanT?
– geTanxmebiT, gasuli saukunis 60-iani wlebidan movdivar da araerTi gansacdeli gamoviare. venacvale am droebas, roca Tavisufali azris gamoxatvis saSualeba gaqvs. maxsovs, me-7 klasis moswavle gaxldiT, roca maSindeli raionuli gazeTis redaqciaSi mivedi erTi TxovniT – leqsi daebeWdaT. uariT gamomistumres. guldawyvetili, sasowarkveTili gamovbrundi ukan. mTeli Rame ar mZinebia. is leqsi mainc Sevinaxe da dRes Cems mokrZalebul krebulSia Setanili. axal krebulSi vecdebi prozac gamoCndes. kargad vicnob tao-klarjeTs, imerxevs, iq mcxovreb gulian qarTvelebs. minda, SesaZleblobisamebr, saTanadod warmovaCino. . . imerxeuli dialeqti xom ZirZveli qarTuli dialeqtia da Zalian axlosaa qarTul saliteraturo enasTan.
– mTis soflis skolis mSobliuri enisa da literaturis maswavlebeli rogor afasebT moqmedi xelisuflebis damokidebulebas qarTuli enisadmi?
– qarTuli ena Cveni mSobliuri, samwerlobo da saliteraturo enaa. misasalmebelia ganaTlebis saministros iniciativa, rom yvela umaRles saswavlebelSi, yvela kursze iswavlebodes qarTuli ena da literatura, zogadsaganmanaTleblo skolebSi calke sagnad gamoiyos qarTuli ena.
– aRiareba, romelic `mareTobaze~ gergoT, Subnelma kolegebma sazogadoebrivi qseliT mogiloces, kidev ramden wels apirebT maTTan erTad muSaobas?
– diax, gulwrfelad momiloces Cemma kolegebma. dResac, am asakSi Cemi gazrdili moswavleebis gverdiT saqmianoba didi bednierebaa. Subnis sajaro skolas xelmZRvanelobs Cemi yofili, warCinebuli moswavle tariel futkaraZe. swored am koleqtivis Cemdami damokidebulebam gamaZlebina dRemde. yovelTvis magulianeben, gulisxmierebasa da pativiscemas ar makleben.
– zogjer pirovneba, romelic mcired saqmes gaakeTebs, Tavs moRvawed miiCnevs, Tqveni SefasebiT, viszea misadagebuli es sityva?
– Zalian saintereso da sakmaod rTuli SekiTxvaa. aqve uiliam Seqspiris brZnuli gamonaTqvami minda gavixseno: `ufro Rirseuli iqnebodi, vidre xar, Sens Rirsebas ase xSirad rom ar axsenebde~. vfiqrob, am sityvebSi yvelaferi naTladaa axsnili. vinc Tavisi mciredi saqmiT Tavs ukve moRvawed miiCnevs, verasodes gaxdeba namdvili moRvawe, is darCeba mxolod Tavisi mcire namoRvawaris araswor Semfaseblad. . . puris TavTavi, romelic daxunZlulia, simZimisgan Tavdaxrilia, cariel TavTavs ki niavi aqiT-iqeT arxevs.
– moswavle, romelmac Subnis skolisa da pedagogebis damsaxureba qveynis farglebs gareT gaitana?
– Cveni skolis kursdamTavrebulTagan araerTma asaxela skola, pedagogiuri koleqtivi, xeoba. maT Soris gamorCeulia brwyinvale enaTmecnieri, TurqeTsa da iranSi, fereidanSi mcxovreb qarTvelTa motrfiale da qomagi tariel futkaraZe. igi dauRalavad da dausruleblad iRvwoda qarTuli enis siwmindesa da sazRvargareT mcxovreb qarTvelTa mier mSobliuri enis Seswavlaze. simboluria, rom Cveni skola tariel futkaraZis saxels atarebs.
– ojaxSi sami Taoba xarT, 17 maisi saqarTveloSi ojaxis siwmindisa da mSoblebis pativiscemis dRea. ra kriteriumebs miakuTvnebT qarTuli ojaxis siwmindes?
– diax, sami Taobis ojaxi varT. yvela Taobas Tavisi sivrce da adgili aqvs da gvaerTianebs siyvaruli. kargia, rom ojaxis siwmindis dRe aRiniSneba. vfiqrob, es ojaxis erTgulebisa da Tanadgomis kidev erTi naTeli gamoxatulebaa. . . ojaxis siwmindisTvis aucilebelia sulieri erTianoba, moraluri siwminde, samarTlianoba, ojaxis wevrTa erTiani SemarTeba, `Wirsa Sigan gamagreba~, momavlis Rrma rwmena, urTierTpativiscema da siyvaruli. . .
– Tqveni ojaxi garigebiT Seiqmna Tu. . .?
– ra Tqma unda, Zveli qarTuli tradiciiT – garigebiT. garigeba ar niSnavs Zaladobas raime niSniT. garigebac, xSirad, namdvili gulwrfeli siyvaruliT gvirgvindeba. arasdros minania. miyvars Zveli qarTuli adaT-wesebi. ver veguebi maT miviwyebas. mTavari erTia – siyvarulze unda aRmocendes ojaxi. . .
– erTi amosunTqviT Tu dagiweriaT leqsi meuRlisaTvis?
– ra Tqma unda, oRond erTi ara, ramdenime. erT amonarids gavixsenebdi:
`wuTisoflis salocavi
dabla caa, maRla RmerTi,
Sen xati xar mudam CemTvis,
Sen qali xar erTaderTi. . .
Sen qarTveli deda xar da
Sen atareb qarTul mandils,
am Cems gulSi Sen magivrad,
ver daiWers vervin adgils.
eh, ramdenjer ver giTxari,
ramden ramis me Tqma msurda,
minda didxans gverdiT myavde,
am guls SenTan yofna unda~.
esaubra oTar cinariZe